Tháng 8, Elon Musk thông báo trên X: "Có khả năng nhỏ tàu Starship sẽ chở Optimus bay lên Sao Hỏa vào tháng 11 hoặc tháng 12 năm sau. Khả năng cao hơn là chuyến bay đầu tiên (không chở người) diễn ra trong 3,5 năm tới, chuyến bay tiếp theo (chở người) diễn ra sau 5,5 năm. Thành phố tự cung tự cấp trên Sao Hỏa có thể hình thành trong 20-30 năm".
Giới chuyên gia nhận định tham vọng của Musk khó thực hiện đúng hạn do cả tàu Starship và robot hình người đều chưa sẵn sàng, cộng thêm những thách thức kỹ thuật khi bay tới hành tinh đỏ.
Tàu vũ trụ Starship
Để thực hiện tham vọng đưa robot hình người lên Sao Hỏa, trước hết Musk cần cải tiến hệ thống phóng Starship của SpaceX. Đây là phương tiện phóng lớn nhất và mạnh nhất lịch sử, được phát triển để giúp con người định cư trên hành tinh đỏ. Nó gồm hai bộ phận bằng thép không gỉ là tên lửa đẩy Super Heavy bên dưới và tàu vũ trụ Starship bên trên, gọi tắt là Ship. Cả hai đều được thiết kế để tái sử dụng hoàn toàn và hoạt động nhờ động cơ Raptor thế hệ mới của SpaceX.
Phiên bản Starship hiện nay là Version 2, cao 121 m, có 39 động cơ Raptor (33 đặt trong Super Heavy và 6 đặt trong Ship). Các phiên bản tiếp theo dự kiến lớn và mạnh hơn. Musk cho biết phiên bản kế nhiệm V3 sẽ cao 124,4 m và phiên bản Future Starship (V4), sẽ cao 142 m.
Starship lần đầu thử nghiệm bay lên không trung năm 2023, tính đến tháng 10 đã hoàn thành 11 lần phóng thử. Trong lần thứ 11 ngày 13/10, phương tiện hoàn thành thử nghiệm bay cận quỹ đạo, cả tầng đẩy và tàu vũ trụ đều đáp xuống biển thành công thay vì trở lại tháp phóng. Đây là chuyến bay cuối cùng của phiên bản hiện nay, sau đó sẽ được thay thế bằng V3.
Starship hiện vẫn chưa bay lên quỹ đạo Trái Đất, đều ở mốc cận quỹ đạo. Musk nhấn mạnh một thách thức là hoàn thiện tấm chắn nhiệt bảo vệ tàu trong hành trình bay qua khí quyển Trái Đất và hành tinh khác. Ngoài ra, SpaceX cũng cần tìm cách tiếp nhiên liệu cho tàu trên quỹ đạo để đủ khả năng bay tới Sao Hỏa.
Robot hình người Optimus
Không chỉ Starship, robot hình người Optimus cũng chưa sẵn sàng cho chuyến đi vũ trụ dài ngày. Optimus được Tesla công bố năm 2021, gây bất ngờ vì công ty khi đó đang là nhà sản xuất xe điện nổi tiếng. Nguyên mẫu đầu tiên ra mắt năm 2022 với chiều cao 173 cm, nặng 57 kg, trang bị màn hình trên mặt để hiển thị thông tin.
Thời gian sau đó, Musk thường xuyên đăng hình ảnh Optimus lên mạng xã hội, cho thấy cỗ máy dần hoàn thiện, có thể thực hiện nhiều thao tác như nhặt đồ, gấp quần áo, nhảy múa, phân loại linh kiện trong nhà máy. Lần xuất hiện mới nhất là ngày 4/10, khi tỷ phú Mỹ chia sẻ video robot đấu võ với người thật.
Ông cũng cho biết chuyển động của robot trong video do AI chỉ huy. Đây là thay đổi đáng chú ý vì một số phiên bản trước đó, như robot phục vụ bỏng ngô tại nhà hàng Tesla, thực chất được điều khiển từ xa nên không tạo ấn tượng mạnh.
Tuy nhiên, thương chiến Mỹ - Trung đang gây trở ngại cho quá trình sản xuất Optimus. Trong cuộc họp quý I/2025, ông nói sản lượng Optimus bị ảnh hưởng bởi các vấn đề về chuỗi cung ứng tại Trung Quốc, nhất là thiếu đất hiếm để cung cấp năng lượng cho bộ truyền động của robot.
Thêm vào đó, Milan Kovac, một trong những kiến trúc sư đứng sau dự án chế tạo robot hình người Optimus của Tesla, đã nộp đơn từ chức tháng trước. Theo Mashable, việc người này rời Tesla đánh dấu sự thay đổi đáng kể trong nhóm lãnh đạo Optimus, thậm chí dự đoán dự án "có nguy cơ đổ vỡ", nhưng một số chuyên gia khác tin dự án có thể đạt bước tiến nếu có một lãnh đạo giỏi hơn điều hành.
Tính khả thi của tham vọng Sao Hỏa
Theo Christian Hubicki, người đứng đầu Phòng thí nghiệm Robot Tối ưu tại Đại học bang Florida, trừ khi Tesla thực hiện hàng loạt cải tiến công nghệ đột phá để tăng độ bền cho Optimus, robot khó có thể "sống sót" lâu trên Sao Hỏa.
"Robot hình người dễ ngã, dễ hỏng và thường xuyên lỗi", ông nhận xét. "Lĩnh vực này đã có những bước tiến lớn, nhưng độ tin cậy vẫn là trở ngại lớn. Chúng không đủ khả năng hoạt động độc lập trên Trái Đất, chưa nói đến Sao Hỏa".
Năm 2011, NASA phóng robot hình người Robonaut 2 lên Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) sau hơn một thập kỷ phát triển. Robot trang bị bộ xử lý, camera, máy quét Lidar và hệ thống nhận diện hình ảnh AI. Tuy nhiên, nó chủ yếu được điều khiển từ xa và chỉ thực hiện các nhiệm vụ tự động đơn giản.
Hubicki nói với Forbes: "Robot hình người không quá mới trong lĩnh vực không gian, nhưng chỉ xuất hiện trên các trạm vũ trụ, nơi con người sẵn sàng sửa chữa chúng. Sao Hỏa là câu chuyện hoàn toàn khác. Trên đó không có con người để 'cứu' robot và việc vận chuyển bộ phận thay thế thực sự là ác mộng".
Do đó, giới chuyên gia cho rằng mốc thời gian của Musk có vẻ vội vàng và tiềm ẩn nhiều vấn đề. Theo Derrick Pitts, nhà thiên văn học trưởng tại Viện Franklin ở Philadelphia, có "một danh sách dài thách thức thực tế" cần vượt qua trước khi đổ bộ Sao Hỏa thành công. Bay một chiều đến Sao Hỏa với công nghệ đẩy hiện tại mất 9 tháng, còn chuyến khứ hồi dự kiến kéo dài ba năm hoặc lâu hơn.
"Liệu điều đó có xảy ra trong thập kỷ này không? Có thể, nhưng có quá nhiều rủi ro. Nếu đưa ra thời gian ba thập kỷ, tôi còn thấy rủi ro có thể giảm xuống mức chấp nhận được", Pitts nói với Newsweek.
Theo Hubicki, ý tưởng đưa robot lên Sao Hỏa để xây căn cứ cho con người cũng chưa thể hiện thực hóa bây giờ. Ông gợi ý Elon Musk nên cân nhắc thử nghiệm Optimus ở Mặt Trăng trước. Môi trường Mặt Trăng có nhiều thách thức như bụi sắc nhọn mài mòn thiết bị, nhưng khoảng cách gần giúp việc bố trí nhân lực sửa chữa và cung cấp linh kiện thay thế khả thi hơn.
SpaceX cũng đã ký hai hợp đồng trị giá hơn 4 tỷ USD với NASA để vận chuyển phi hành gia tới cực Nam Mặt Trăng vào năm 2027. Starship, vốn được thiết kế để vận chuyển 100 hành khách, có thể đưa đội quân robot Optimus đáp xuống đây cùng các phi hành gia con người.
Thu Thảo tổng hợp