Khi nhìn vào bản đồ bức xạ nền vi sóng vũ trụ do vệ tinh Planck chụp, nhiều người có thể nghĩ rằng màn hình bị lỗi. Giữa khung cảnh màu lam và đỏ đại diện cho sự phân bố nhiệt độ sau Vụ Nổ Lớn, nổi bật lên một mảng xanh kỳ lạ - lạnh hơn hẳn vùng xung quanh, như thể ai đó đã vô tình dán một miếng băng lên tấm vải nóng rực của vũ trụ.
Thế nhưng, chính mảng xanh ấy lại là "điểm lạnh vũ trụ" - một trong những bí ẩn lớn nhất của ngành thiên văn hiện đại, và có thể là manh mối cho giả thuyết gây tranh cãi: sự va chạm giữa các vũ trụ song song.
Theo dữ liệu từ vệ tinh Planck của Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA), bức xạ nền vi sóng vũ trụ - phần "ánh sáng tàn dư" còn sót lại sau Vụ Nổ Lớn hơn 13,8 tỷ năm trước, nhìn chung rất đồng đều, chỉ dao động nhiệt độ trong khoảng phần triệu độ.
Nhưng trong tấm bản đồ ấy, các nhà khoa học nhận thấy một vùng lạnh bất thường, có kích thước khổng lồ trải dài khoảng 1,8 tỷ năm ánh sáng, nơi mà nhiệt độ thấp hơn các vùng xung quanh chỉ vài phần nghìn độ. Con số nghe qua tưởng nhỏ bé, nhưng ở quy mô vũ trụ, sự khác biệt này tương đương việc tìm thấy một viên đá lạnh trong nồi nước ấm, điều gần như không thể xảy ra ngẫu nhiên.
Để hiểu được tầm quan trọng của "điểm lạnh", trước hết cần biết rằng bức xạ nền vi sóng vũ trụ (CMB) là tấm ảnh cổ nhất mà con người từng "chụp" được của vũ trụ, khi ánh sáng đầu tiên xuất hiện khoảng 380.000 năm sau Vụ Nổ Lớn. Nhiệt độ của CMB chỉ hơn -270°C, tức là chỉ cao hơn một chút so với độ không tuyệt đối. Trong khung cảnh tưởng như tĩnh lặng ấy, bất kỳ sự khác biệt nhiệt độ nào cũng đều kể lại một câu chuyện sâu xa về quá trình hình thành vũ trụ.
Năm 2015, các nhà khoa học tại Đại học Hawaii và Đại học Durham đã phát hiện một chi tiết còn đáng ngạc nhiên hơn: vùng Đốm Lạnh này gần như trống rỗng. Khu vực ấy chứa ít hơn tới 10.000 thiên hà so với mức trung bình, và mật độ vật chất chỉ bằng 4/5 những vùng khác.
Ban đầu, giới nghiên cứu cho rằng đây có thể là một "siêu khoảng không", một vùng không gian khổng lồ với mật độ vật chất cực thấp khiến ánh sáng đi qua bị "rút năng lượng", làm cho nó trông lạnh hơn. Tuy nhiên, các quan sát chi tiết hơn từ Đại học Durham đã bác bỏ khả năng này. Hóa ra, khu vực ấy không đủ "rỗng" để giải thích cho sự chênh lệch nhiệt độ lớn đến như vậy.
Chính lúc này, giả thuyết về sự va chạm giữa các vũ trụ song song được đưa ra. Giáo sư Tom Shanks, nhà vũ trụ học tại Anh, cho rằng có thể trong buổi bình minh của thời gian, vũ trụ của chúng ta từng va chạm với một "bong bóng vũ trụ" khác.
Hậu quả của cú va chạm khổng lồ này là một vùng không gian bị hút cạn năng lượng, để lại "vết sẹo lạnh" mà chúng ta đang nhìn thấy ngày nay. Ý tưởng nghe như bước ra từ một bộ phim khoa học viễn tưởng, nhưng không phải là không có cơ sở: nhiều mô hình vật lý lượng tử cho rằng đa vũ trụ (multiverse) hoàn toàn có thể tồn tại, nơi mỗi vũ trụ là một bong bóng trong đại dương không gian vô tận.
Tuy nhiên, đây không phải là giả thuyết duy nhất. Một số nhà nghiên cứu đề xuất rằng điểm lạnh có thể là kết quả của một bất thường cực hiếm trong quá trình hình thành vũ trụ, một dạng "nhiễu loạn" phát sinh ngay sau Vụ Nổ Lớn.
Cũng có những ý tưởng táo bạo hơn, thậm chí cho rằng một nền văn minh ngoài hành tinh có thể đã hút năng lượng từ khu vực đó để phục vụ cho mục đích nào đó vượt xa hiểu biết của con người. Dù hấp dẫn, hầu hết các nhà khoa học đều coi đây là suy đoán thiếu bằng chứng.
Câu chuyện về "điểm lạnh vũ trụ" khiến người ta nhớ lại phát hiện bức xạ nền vũ trụ lần đầu tiên vào năm 1964. Khi ấy, hai kỹ sư người Mỹ: Arno Penzias và Robert Wilson vô tình nghe thấy "tiếng ồn" kỳ lạ khi đang kiểm tra ăng-ten vi sóng. Họ lau sạch phân chim, điều chỉnh thiết bị, nhưng tiếng ồn vẫn không biến mất. Hóa ra, thứ họ phát hiện không phải lỗi kỹ thuật, mà chính là dư âm của Vụ Nổ Lớn, âm vang cổ xưa của vũ trụ vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay.
Từ đó đến nay, các vệ tinh như COBE, WMAP, và Planck đã vẽ nên bản đồ chi tiết của CMB, giúp nhân loại hiểu rõ hơn về nguồn gốc và sự tiến hóa của vũ trụ. Thế nhưng, Đốm Lạnh vẫn là một "vết nứt" trong bức tranh hoàn hảo ấy – một câu hỏi mà khoa học vẫn chưa thể trả lời.
Giáo sư Shanks thừa nhận rằng cần có thêm dữ liệu và những mô hình vật lý chính xác hơn để xác định nguyên nhân thật sự của điểm lạnh. Liệu đó là vết thương vũ trụ do một vụ va chạm giữa hai vũ trụ song song, hay chỉ là một sự trùng hợp thống kê hiếm có, câu trả lời vẫn nằm ngoài tầm với. Nhưng dù kết quả cuối cùng là gì, "điểm lạnh" ấy vẫn nhắc nhở chúng ta rằng vũ trụ còn ẩn chứa vô số bí mật chưa được khám phá.
Có lẽ, ở một nơi nào đó bên kia ranh giới của không gian, một "vũ trụ khác" đang nhìn lại chúng ta, tự hỏi về chính vết sẹo lạnh của họ, giống như cách chúng ta đang nhìn về "điểm lạnh" của mình. Và biết đâu, đó chính là cách mà vũ trụ nói với chúng ta: "Ta vẫn còn nhiều điều muốn kể".
Lấy link