Ngày 6 tháng 4 năm 1965, một khoảnh khắc lịch sử đã diễn ra lặng lẽ tại trung tâm phóng Cape Canaveral ở Florida, Mỹ. Một tên lửa đẩy Delta D từ từ cất cánh mang theo một thiết bị có vẻ ngoài không mấy ấn tượng, chỉ nặng 34,5 kg và có hình trụ nhỏ gọn.
Tuy nhiên, ẩn sau vẻ đơn giản đó là một bước đột phá mang tính cách mạng: đó chính là vệ tinh Intelsat I, còn được biết đến với cái tên thân mật là Early Bird – vệ tinh truyền thông thương mại đầu tiên của nhân loại.
Với sự kiện này, thế giới chính thức bước sang một kỷ nguyên mới, nơi tín hiệu không còn bị giới hạn bởi khoảng cách địa lý, và con người từ các châu lục khác nhau có thể kết nối tức thời qua không gian.
Trước thời điểm năm 1965, liên lạc quốc tế phụ thuộc chủ yếu vào cáp quang biển, vốn đắt đỏ, chậm trễ và dễ bị hư hại. Dù đã có những thử nghiệm thành công với vệ tinh truyền thông như Telstar 1 (1962), nhưng đó vẫn là các dự án mang tính thử nghiệm, do chính phủ tài trợ, và chưa đủ độ ổn định để phục vụ mục đích thương mại lâu dài.
Early Bird đánh dấu lần đầu tiên một vệ tinh được thiết kế và vận hành với mục đích kinh doanh dịch vụ viễn thông, là sản phẩm hợp tác giữa hãng chế tạo Hughes Aircraft và tổ chức viễn thông COMSAT của Hoa Kỳ, dưới sự quản lý của tổ chức quốc tế Intelsat – tiền thân của hệ thống vệ tinh thương mại toàn cầu sau này.
Được đặt vào quỹ đạo địa tĩnh ở độ cao khoảng 35.900 km trên xích đạo, vệ tinh Early Bird có khả năng “treo” cố định so với một điểm trên Trái Đất, điều này cho phép nó truyền tín hiệu liên tục giữa các trạm mặt đất ở Bắc Mỹ và châu Âu.
Với 240 kênh thoại và 1 kênh truyền hình, tuy con số nghe có vẻ khiêm tốn so với tiêu chuẩn hiện đại, nhưng vào thời điểm đó, đây là một bước nhảy vọt ngoạn mục trong khả năng liên lạc xuyên lục địa.
Ngay sau khi đi vào hoạt động thương mại vào ngày 28 tháng 6 năm 1965, Early Bird đã bắt đầu thực hiện hàng ngàn cuộc gọi điện thoại quốc tế mỗi ngày.
Một trong những minh chứng quan trọng nhất cho tầm ảnh hưởng của vệ tinh này chính là vào ngày 28 tháng 6 năm 1965, nó đã truyền hình ảnh cuộc họp giữa Tổng thống Mỹ Lyndon B. Johnson và Thủ tướng Anh Harold Wilson, lần đầu tiên hai nhà lãnh đạo được kết nối bằng hình ảnh truyền hình qua vệ tinh thương mại.
Vào thời điểm đó, sự kiện này không chỉ là biểu tượng cho khả năng công nghệ, mà còn cho thấy khoa học có thể thu hẹp khoảng cách giữa các quốc gia, tạo ra những kênh ngoại giao nhanh chóng, hiệu quả và đầy ấn tượng.
Vai trò của Early Bird không chỉ giới hạn ở lĩnh vực kỹ thuật hay viễn thông. Nó là minh chứng cho tư duy thương mại hóa không gian – một khái niệm gần như chưa từng có trước đó.
Từ một thiết bị thí nghiệm thuần túy như Telstar, thế giới đã chứng kiến sự ra đời của một nền công nghiệp mới, nơi truyền thông không còn là đặc quyền của các chính phủ, mà trở thành dịch vụ có thể phục vụ doanh nghiệp, báo chí, truyền hình, và người dân trên toàn thế giới.
Việc truyền tải các chương trình truyền hình trực tiếp xuyên lục địa, những cuộc gọi hội nghị quốc tế hay thậm chí những tin tức thời sự nóng bỏng từ châu Âu về Mỹ – tất cả giờ đây có thể thực hiện trong thời gian thực, mở ra một kỷ nguyên toàn cầu hóa thông tin.
Tác động lan tỏa của Early Bird lớn đến mức chỉ trong vài năm sau, hàng loạt vệ tinh thương mại tiếp theo đã được phóng lên. Intelsat II, III, IV lần lượt ra đời, tạo nên mạng lưới vệ tinh bao phủ toàn cầu.
Những vệ tinh này giúp truyền hình ảnh Thế vận hội, các cuộc bầu cử quốc gia, các hội nghị Liên Hiệp Quốc và các thảm họa thiên nhiên, giúp thế giới theo dõi, kết nối và phản ứng một cách nhanh chóng. Thế giới dường như nhỏ lại khi mọi thông tin, hình ảnh, âm thanh đều có thể được chia sẻ xuyên biên giới chỉ trong vài giây.
Không chỉ về mặt kỹ thuật, Early Bird còn mang giá trị biểu tượng cao về mặt lịch sử. Nó là biểu tượng cho khát vọng khám phá và sử dụng không gian vũ trụ phục vụ hòa bình và phát triển nhân loại.
Trong bối cảnh Chiến tranh Lạnh, khi các cường quốc đang đua nhau trong việc đưa tàu vũ trụ, tên lửa và vũ khí ra ngoài vũ trụ, sự ra đời của vệ tinh thương mại đầu tiên là lời nhắc nhở rằng không gian cũng có thể là nơi để kết nối, chứ không chỉ là cạnh tranh.
Ngày nay, khi chúng ta thực hiện một cuộc gọi video quốc tế, xem một trận bóng đá trực tiếp giữa hai đội bóng cách nhau nửa vòng Trái Đất, hay gửi một email đi khắp thế giới trong tích tắc, rất ít người nghĩ đến Early Bird. Nhưng chính từ thời điểm tháng 4 năm 1965 ấy, mọi nền tảng của thế giới siêu kết nối hiện đại đã được xây dựng.
Trong hơn nửa thế kỷ tiếp theo, từ Early Bird nhỏ bé, loài người đã phát triển hàng trăm vệ tinh truyền thông khác với khả năng truyền tải hàng triệu cuộc gọi, truyền hình độ nét cao, Internet vệ tinh và nhiều công nghệ tối tân khác. Dự án Starlink của SpaceX hay các hệ thống Internet vệ tinh toàn cầu ngày nay, dù tiên tiến đến đâu, cũng vẫn tiếp nối tinh thần khai phá và kết nối của Early Bird ngày nào.
Vệ tinh Early Bird ngừng hoạt động vào năm 1969, nhưng nó đã hoàn thành sứ mệnh vượt xa những gì con người kỳ vọng. Sự ra đời của nó đã giúp thế giới hiểu rằng không gian không chỉ là nơi dành cho những giấc mơ khoa học viễn tưởng, mà là phần mở rộng của Trái Đất – một phương tiện để tăng cường kết nối, hiểu biết và tiến bộ nhân loại.
Lấy link