Những ống hút bằng vàng và bạc dài khoảng 1,1 mét có niên đại hơn 5.000 năm. Dù các ống hút này quá dài với tỷ lệ khác thường, nhóm nghiên cứu cho rằng người cổ đại sử dụng chúng để uống bia từ vò trong đám giỗ người đã khuất. Bốn trong số các ống hút gắn tượng bò đực để trang trí. Ống hút có mảnh kim loại đục lỗ để lọc cặn trong bia hoặc vỏ hạt.
Các nhà nghiên cứu phát hiện bộ ống hút cùng một vò bia ở Maikop kurgan, một nghĩa trang tiền sử ở phía bắc vùng Caucasus tại Nga. Chiếc vò đến mức đủ để 8 người uống hơn 3 lít. Nghĩa trang này được khai quật lần đầu tiên bởi nhà khảo cổ học Nikolai Veselovsky, giáo sư tại Đại học St. Petersburg vào mùa hè năm 1897. Bên trong nghĩa trang, Veselovsky tìm thấy những ngôi mộ thuộc về thành viên thượng lưu trong xã hội thời Đồ đồng, bao gồm hài cốt của 3 người và hàng trăm đồ vật đặc biệt.
Bên trong hầm mộ lớn nhất là hài cốt của một người mặc bộ đồ trang trí tỉ mỉ. Ngôi mộ chứa hàng trăm hạt, đá bán quý, vàng, vò gốm, cốc làm từ kim loại quý, vũ khí và công cụ. Bộ 8 ống hút bằng vàng và bạc nằm ở bên tay phải bộ xương. Veselovsky nhận định đó là quyền trượng trang trí và lỗ răng cưa ở đầu mỗi ống từng được dùng để gắn đồ trang trí hoặc bờm ngựa.
Vào mùa thu năm 1898, Veselovsky chuyển tất cả cổ vật từ nghĩa trang về Bảo tàng Di sản ở St. Petersburg. Trong thập kỷ qua, các nhà khoa học khác vẫn tranh cãi về mục đích thực sự của "quyền trượng". Viktor Trifonov, nhà khảo cổ học ở Viện lịch sử văn hóa vật liệu thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga, và đồng nghiệp cho rằng số lượng ống và vị trí đặt bên tay phải hài cốt chứng tỏ chúng có mục đích sử dụng khác.
"Bước ngoặt quyết định là phát hiện hạt tinh bột lúa mạch trong cặn lắng ở mặt trong của một ống hút. Điều này cung cấp bằng chứng trực tiếp chứng tỏ ống hút ở Maikop kurgan được dùng để uống", Trifonov, trưởng nhóm nghiên cứu, chia sẻ.
Nhóm của Trifonov công bố phát hiện hôm 18/1 trên tạp chí Antiquity. Dù họ không thể xác nhận cặn lúa mạch trong ống hút đã được lên men hay chưa, có một bằng chứng quý giá khác cho thấy nhóm nghiên cứu đã đi đúng hướng. Bằng chứng lâu đời nhất về việc sử dụng ống hút nằm trong hình vẽ ở Iran và Iraq vào thiên niên kỷ thứ 5 và 4 trước Công nguyên, trong đó người cổ đại dùng ống hút để uống chung vò.
Sử dụng ống hút dài để uống bia cũng rất phổ biến đối với người Sumerian, một nền văn minh ở Lưỡng Hà từ thiên niên kỷ thứ 3 trước Công nguyên. Ống hút Maikop trông rất giống hình minh họa của người Sumerian. Vị trí tìm thấy ống hút cách Lưỡng Hà hàng trăm kilomet, hé lộ hoạt động này đã lan truyền giữa các khu vực.
Có thể cư dân ở Maikop có quan hệ với các cộng đồng khác ở phía nam và muốn thưởng thức phong cách xa xỉ, bao gồm nghi thức uống bia. Ở Sumeria, uống chung vò là tập tục trong đám giỗ. Dựa theo vị trí của ống hút ở cạnh hài cốt, có thể người dân trong vùng cũng phát triển tập tục tương tự.
An Khang (Theo CNN)
- Cánh cửa thần tới thế giới bên kia trong lăng mộ Ai Cập