Tên lửa đất đối không (SAM - Surface-to-Air Missile) từ lâu đã là một trong những nền tảng quan trọng của các hệ thống phòng không hiện đại, được thiết kế để phát hiện, theo dõi và tiêu diệt các mục tiêu trên không như máy bay, tên lửa hành trình hoặc UAV (thiết bị bay không người lái).
Tuy nhiên, với sự tiến bộ của công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI), các hệ thống SAM đang được tái định hình để đảm nhận vai trò mới: vũ khí tấn công đất đối đất.
Sự chuyển đổi này không chỉ mở rộng khả năng tác chiến của các hệ thống SAM mà còn đặt ra những thách thức và cơ hội mới trong việc tích hợp AI để nâng cao hiệu quả và độ chính xác.
Hệ thống tên lửa phòng không mới S-400 Triumph. (Nguồn: Sputnik) Sự chuyển đổi từ SAM thành vũ khí đất đối đất
Hệ thống SAM, như S-400 của Nga, Patriot của Mỹ hay HQ-9 của Trung Quốc, vốn được thiết kế với các thành phần cốt lõi: radar phát hiện mục tiêu, hệ thống điều khiển hỏa lực, và tên lửa dẫn đường có khả năng cơ động cao.
Những đặc điểm này, bao gồm khả năng theo dõi mục tiêu tốc độ cao và tấn công chính xác, khiến SAM trở thành ứng cử viên tiềm năng để chuyển đổi thành vũ khí đất đối đất.
Tái cấu hình đầu đạn: Đầu đạn của SAM, thường là đầu đạn phân mảnh để tiêu diệt mục tiêu trên không, được thay thế hoặc điều chỉnh thành đầu đạn xuyên phá hoặc nổ mạnh, phù hợp để phá hủy các mục tiêu mặt đất như xe tăng, boongke hoặc cơ sở hạ tầng.
Nâng cấp hệ thống dẫn đường: SAM vốn sử dụng radar chủ động, dẫn đường quán tính hoặc dẫn đường hồng ngoại để tấn công mục tiêu trên không. Khi chuyển đổi, hệ thống dẫn đường cần được tối ưu hóa để tấn công các mục tiêu tĩnh hoặc di động trên mặt đất, đòi hỏi tích hợp thêm các cảm biến như GPS, cảm biến quang học hoặc laser.
Tối ưu hóa quỹ đạo bay: SAM thường bay ở quỹ đạo cao để đánh chặn mục tiêu trên không. Khi tấn công đất đối đất, quỹ đạo cần được điều chỉnh để tối ưu hóa tầm bắn và độ chính xác, đôi khi yêu cầu bổ sung các giai đoạn đẩy mới.
Tuy nhiên, việc chuyển đổi này không chỉ dừng ở phần cứng. Công nghệ AI đang đóng vai trò quyết định trong việc nâng cao khả năng của các hệ thống SAM tái định hình, từ việc phát hiện mục tiêu, lập kế hoạch tấn công đến điều khiển tên lửa trong thời gian thực.