Đã 5 năm trôi qua nhưng đến giờ bà Nguyễn Thị Nga, Giám đốc Trung tâm Phân tích ADN và Công nghệ Di truyền (CGAT) vẫn chưa quên trường hợp anh Phan Đức Mạnh (quê Thái Bình) đến đề nghị xác minh huyết thống của con anh.
Đó là cuối năm 2016, mới đầu giờ sáng anh Mạnh đã có mặt ở Trung tâm phân tích ADN. Bộ mặt thẫn thờ, ánh mắt buồn, anh Mạnh đưa cho nhân viên xét nghiệm hai gói giấy nhỏ với yêu cầu "xét nghiệm quan hệ cha con". Hai mẫu tóc, một xoăn, một thẳng, anh chọn gói xét nghiệm nhanh trong vòng 3 giờ.
Kể với bác sĩ, anh cho biết vợ chồng anh có hai con gái sinh đôi, rất đẹp, bụ bẫm. Chỉ có điều, hai đứa khác nhau nhiều quá, một giống bố tóc thẳng, da trắng, bé còn lại da ngăm, tóc xoăn, không giống ai trong gia đình. Yêu thương con, nhưng trong lòng anh không khỏi dứt khỏi suy nghĩ nghi ngờ.
Nhận kết quả, anh sững người khi chỉ một trong hai bé là con ruột của anh. Bà Nguyễn Thị Nga đặt câu hỏi: "Liệu có khả năng bệnh viện trả nhầm khi vợ anh sinh?".
Để khẳng định điều này, theo hướng dẫn của Trung tâm Phân tích AND và Xét nghiệm Di truyền, anh lấy sợi tóc của vợ để xét nghiệm tiếp. Kết quả, vợ anh là mẹ đẻ của hai con.
Dù đau xót, anh vẫn phải thẳng thắn nói chuyện với vợ. Cuối cùng, vợ anh thừa nhận có "quan hệ ngoài luồng trong thời gian bắt đầu mang thai". Hai đứa con là kết quả của sinh đôi khác trứng.
Theo bà Nga, những trường hợp tìm đến công nghệ gene để xác minh huyết thống không kể hết. Như câu chuyện của ông Phạm Thanh Hải (Hà Nội) đã ngoài 50 tuổi từng mong muốn xác nhận 4 người con với những người tình của ông. Mục đích ông muốn biết chính xác ai là con mình để cho thừa kế tài sản khi về già.
Đứa đầu tiên ông nhận kết quả không phải là con mình. Đến lần thứ 2, rồi thứ 3, kết quả không có gì khác. Lần thứ 4, ông hồi hộp hỏi bà Nga: "Lần này chị có tin vui cho tôi không?". Câu trả lời là cả 4 mẫu xét nghiệm đều không có quan hệ cha con với ông Hải. Khi đó ông mới biết mình đã bị vô sinh, dù không rõ nguyên nhân.
Theo các chuyên gia, xét nghiệm huyết thống có thể thực hiện ở bất kỳ độ tuổi nào vì hệ gene của con người được thiết lập từ thời điểm thụ thai và thường không thay đổi, thậm chí có thể lấy mẫu vật từ trẻ chưa sinh như nước ối có chứa các tế bào của thai nhi. Ngoài ra các mẫu máu, tế bào niêm mạc miệng, mẫu mô, móng tay, chân tóc, cuống rốn, xương, răng... đều có thể sử dụng để xét nghiệm ADN.
ADN là phân tử mang thông tin di truyền, chứa chương trình quyết định các đặc tính cũng như hành vi (một cách gián tiếp) của mỗi người. Trong số các đặc tính mà ADN quy định có các đặc điểm cá nhân của mỗi người, được truyền từ bố mẹ.
Ở Việt Nam, công nghệ gene hiện được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực, từ phân tích di truyền đến giải mã gene vào nền y học chính xác. Các giải pháp giải trình tự gene giúp tầm soát, chẩn đoán, dự phòng và điều trị chính xác ứng dụng trong sản, nhi, tâm thần, ung thư hay tiêu hóa, hô hấp...
GS.TS Lê Đình Lương, Chủ tịch Hội Di truyền học Việt Nam cho biết, không chỉ xác định huyết thống, nếu tìm ra được bố mẹ mang gene bệnh thì có thể biết con cái sau này có khả năng mắc bệnh hay không, khả năng mắc là bao nhiêu phần trăm.
Theo bà Nga: "Muôn vẻ chuyện đời xung quanh câu chuyện xét nghiệm ADN, vui buồn đều có. Nhiều cảnh đời, tình huống trớ trêu, nhiều sự thật khó tin, nhưng công nghệ thì chỉ có một sự thật, là sự chính xác", bà Nga nói.
* Tên nhân vật đã được thay đổi
Tô Hội