Bí ẩn trứng khủng long 70 triệu năm tuổi hóa pha lê

Bất ngờ từ một hóa thạch tưởng như thông thường

Thoạt nhìn, quả trứng khủng long có kích thước tương đương một quả bưởi này không khác nhiều so với một viên đá hình cầu bị phong hóa theo thời gian. Tuy nhiên, khi các nhà khoa học tiến hành nghiên cứu kỹ hơn, họ đã phát hiện điều hoàn toàn trái với dự đoán.

Theo đó, bên trong lớp vỏ không phải là phôi khủng long hay trầm tích, mà là cả một khoang rỗng được lót đầy những tinh thể canxit lấp lánh. Phát hiện hiếm gặp này đến từ một khu vực hóa thạch ở Trung Quốc và nhanh chóng thu hút sự chú ý của giới cổ sinh vật học quốc tế.

Theo nhóm nghiên cứu do nhà cổ sinh vật học Qing He thuộc Đại học An Huy (Trung Quốc) dẫn đầu, cấu trúc tinh thể đặc biệt này không phải hiện tượng ngẫu nhiên, mà là kết quả của một quá trình địa chất đặc biệt diễn ra trong hàng chục triệu năm.

Thực tế, các nhà khoa học đã tìm thấy hai quả trứng cùng loại, được xếp vào chung một “chi trứng” (tên khoa học: Oogenus) trong phân loại cổ sinh vật học. Tuy nhiên, do cả hai quả trứng đều không còn phôi và chưa từng được phát hiện cùng với bộ xương khủng long, nên hiện vẫn chưa thể xác định chính xác loài khủng long nào đã đẻ ra chúng.

Dù vậy, cấu trúc vi mô của vỏ trứng cho thấy rõ ràng đây là trứng khủng long, bởi nó phù hợp với các đặc điểm quen thuộc của trứng khủng long hơn là trứng của bò sát hay chim hiện đại.

Chính việc phân tích chi tiết cấu trúc vỏ đã giúp nhóm nghiên cứu khẳng định họ đang đối diện với một loài trứng hoàn toàn mới, đồng thời mở rộng hiểu biết về sự đa dạng sinh học của khủng long vào cuối kỷ Phấn trắng.

Tinh thể pha lê và sự hình thành

Điều khiến quả trứng này trở nên đặc biệt nằm ở các tinh thể pha lê, hay canxit hình thành bên trong. Để hiện tượng này xảy ra, cần hội tụ nhiều điều kiện khắt khe.

Trước hết, phôi khủng long bên trong trứng phải phân hủy hoàn toàn, để lại một khoang rỗng. Sau đó, trong quá trình chôn vùi kéo dài, nước ngầm từ từ thấm qua các lỗ nhỏ và vết nứt trên vỏ trứng.

Theo đó, các khoáng chất hòa tan trong nước được lắng đọng dần dần, từng lớp một, cho đến khi hình thành nên những tinh thể lấp lánh mà các nhà khoa học quan sát được ngày nay.

Theo các nhà nghiên cứu, những tinh thể này không chỉ mang giá trị thẩm mỹ, mà còn là “kho lưu trữ” thông tin địa hóa quý giá. Chúng có thể phản ánh thành phần của nước ngầm, điều kiện môi trường và thậm chí là đặc điểm khí hậu tại thời điểm quả trứng bị chôn vùi.

Trong một nghiên cứu khác được công bố gần đây, các nhà khoa học thậm chí đã sử dụng tinh thể canxit trong trứng khủng long để xác định niên đại trực tiếp của quả trứng. Đây được xem là một bước tiến quan trọng, bởi trước đây việc định tuổi trứng thường chỉ dựa vào tầng địa chất xung quanh.