Trung Quốc tạo ra cá diếc không xương dăm bằng cách "cắt gen"

Các nhà khoa học Trung Quốc vừa công bố một đột phá quan trọng trong ngành thủy sản và an toàn thực phẩm: tạo ra giống cá diếc mới không có xương dăm, nhờ ứng dụng công nghệ chỉnh sửa gen CRISPR-Cas9. Thành tựu này được kỳ vọng sẽ mở ra hướng đi mới cho việc sản xuất và tiêu thụ cá.

Theo thông tin từ CGTN, sau 6 năm miệt mài nghiên cứu trong khuôn khổ chương trình “Thiết kế và tạo giống chính xác”, Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc (CAS) đã thành công trong việc tạo ra giống cá diếc Gibel mang tên Zhongke số 6. Đây là giống cá diếc khỏe mạnh, không có xương dăm, được đánh giá là phù hợp cho chế biến và tiêu dùng đại trà.

Cá diếc Gibel (Carassius gibelio) là loài cá nước ngọt phổ biến ở châu Á, được ưa chuộng nhờ thịt thơm, mềm và giàu dinh dưỡng. Tuy nhiên, loài cá này lại nổi tiếng "khó ăn" do có hơn 80 chiếc xương dăm nhỏ hình chữ Y nằm xen giữa các thớ cơ, gây e ngại cho nhiều người tiêu dùng dù giá trị dinh dưỡng cao.

"Cắt bỏ" bản thiết kế xương dăm bằng CRISPR-Cas9

Nhóm nghiên cứu tại CAS đã giải mã bản đồ gen phức tạp của cá diếc Gibel và xác định gen runx2b chính là "kiến trúc sư" hướng dẫn cơ thể hình thành hệ thống xương dăm. Bằng cách sử dụng công nghệ CRISPR-Cas9, được ví như "chiếc kéo phân tử", các nhà khoa học đã cắt bỏ chính xác gen này ở giai đoạn phôi thai.

Kết quả là toàn bộ "bản chỉ dẫn" phát triển xương dăm bị xóa bỏ, trong khi hệ thống xương chính của cá vẫn phát triển bình thường. Nhờ vậy, giống cá Zhongke số 6 vẫn giữ được cấu trúc xương chắc khỏe nhưng không còn phần xương dăm nhỏ gây vướng khi ăn.

Không chỉ dễ ăn hơn, Zhongke số 6 còn được tối ưu hóa về năng suất, sức đề kháng và hiệu quả sử dụng thức ăn. Giống cá này phát triển tốt trong môi trường nuôi mật độ cao, ít bệnh, đòi hỏi lượng thức ăn thấp hơn nhưng vẫn đảm bảo hàm lượng protein cao. Các nhà nghiên cứu kỳ vọng Zhongke số 6 sẽ trở thành giống cá thương phẩm chủ lực, giúp nâng cao hiệu quả sản xuất và giảm chi phí trong ngành thủy sản Trung Quốc.

Nâng cao an toàn thực phẩm và trải nghiệm ẩm thực

Theo Interesting Engineering, xương dăm là nguyên nhân phổ biến gây ra các tai nạn thực phẩm, đặc biệt khi người ăn vô tình nuốt phải những mảnh xương nhỏ, nhọn, hình chữ Y. Nhiều trường hợp phải nhập viện cấp cứu do xương mắc trong cổ họng, thậm chí đâm thủng niêm mạc thực quản hoặc đường tiêu hóa, dẫn tới nhiễm trùng, chảy máu và cần can thiệp y tế.

Việc loại bỏ hoàn toàn xương dăm không chỉ giúp nâng cao trải nghiệm ẩm thực mà còn giảm đáng kể nguy cơ tai nạn thực phẩm, đặc biệt đối với trẻ nhỏ và người cao tuổi.

Công trình của Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc được đánh giá là một cột mốc quan trọng trong ứng dụng công nghệ chỉnh sửa gen vào nông nghiệp và thực phẩm. Nghiên cứu này không chỉ giúp giải quyết bất tiện lâu đời trong tiêu thụ cá diếc mà còn cho thấy tiềm năng của công nghệ CRISPR trong việc thiết kế giống vật nuôi thông minh, phục vụ nhu cầu con người mà vẫn đảm bảo cân bằng sinh học.

Các chuyên gia nhận định, trong tương lai, những "phiên bản không xương dăm" như Zhongke số 6 có thể mở ra thế hệ mới của thực phẩm an toàn, dễ chế biến và thân thiện hơn với sức khỏe người tiêu dùng.