Việt Nam hướng đến hệ sinh thái công nghệ hạt nhân

Bước tiến quan trọng của năng lượng nguyên tử Việt Nam

Năng lượng nguyên tử đang được tiếp cận như một nền tảng công nghệ lõi và hạ tầng nghiên cứu quốc gia, gắn chặt với đổi mới sáng tạo và phát triển dài hạn, không còn là ngành năng lượng đặc thù, không chỉ là nhà máy điện quy mô lớn mà còn là công nghệ module, tạo thành chuỗi giá trị công nghệ hạt nhân, trở thành hệ sinh thái công nghệ hạt nhân.

Đây là chia sẻ của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng tại Hội nghị Tổng kết công tác năm 2025 và triển khai nhiệm vụ năm 2026 của Bộ KH&CN.

Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến đến 34 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Năm 2025 đánh dấu bước tiến quan trọng của lĩnh vực năng lượng nguyên tử đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam tái khởi động chương trình điện hạt nhân.

Bộ KH&CN đã tham mưu, hoàn thiện thể chế pháp luật phù hợp với thông lệ quốc tế và các chuẩn mực an toàn, an ninh của IAEA. Bên cạnh Luật Năng lượng nguyên tử và 3 nghị định đã được ban hành, Bộ đã trình Thủ tướng Chính phủ 6 đề án chiến lược, từng bước hình thành hạ tầng pháp lý đồng bộ, tạo nền tảng cho việc triển khai các dự án điện hạt nhân an toàn và bền vững trong thời gian tới.

Chỉ trong vòng 10 tháng sau hợp nhất, Bộ KH&CN đã tham mưu Chính phủ, trình Quốc hội ban hành 10 Luật và 1 Nghị quyết.

Bên cạnh đó, Bộ đã tham mưu, trình Chính phủ ban hành 23 Nghị định, 16 Nghị quyết, 41 Quyết định, 1 Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ; Bộ cũng ban hành 50 Thông tư để hướng dẫn thi hành, kịp thời tháo gỡ các điểm nghẽn về cơ chế, chính sách, tạo hành lang pháp lý thuận lợi, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Các văn bản này đã hình thành khung pháp lý bao trùm đầy đủ các trụ cột chiến lược về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, bưu chính, viễn thông, chuyển đổi số, công nghiệp công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, công nghệ cao, năng lượng nguyên tử, tiêu chuẩn – quy chuẩn, chất lượng, chuyển giao công nghệ và sở hữu trí tuệ.

“Năm 2025 cũng là mốc 40 năm sau đổi mới. Việt Nam từ một nước nghèo đã trở thành quốc gia có thu nhập trung bình cao. Năm 2025 là một năm bằng mấy chục năm về đổi mới thể chế. Sau một năm, thể chế Việt Nam về cơ bản đã hiện đại, tương đương các nước tiên tiến.

Năm 2025 là năm xoay trụ phát triển, thay đổi tư duy phát triển, kết thúc logic của mô hình phát triển cũ. Trước đây, khi đất nước còn nghèo, thiếu vốn, thiếu công nghệ, chúng ta phải dựa vào vốn đầu tư công, lao động giá rẻ, mở cửa thu hút FDI và xuất khẩu.

Nhưng nay, các yếu tố đó đã dần chạm trần nên phải dựa trên năng suất tổng hợp, hàm lượng công nghệ, khả năng tự chủ và sức bật của doanh nghiệp Việt Nam - tức là dựa trên khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số”, Bộ trưởng Hùng nhấn mạnh

Công nghiệp công nghệ số đóng góp hơn 1 triệu tỷ đồng vào GDP

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, thay mặt Chính phủ, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng đã nhiệt liệt biểu dương những kết quả xuất sắc mà Bộ KH&CN đã đạt được, đặc biệt là vai trò đầu mối trong triển khai Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị với khối lượng công việc kỷ lục lên tới 473 nhiệm vụ.

Trong đó tập trung vào ba nhóm kết quả điển hình bao gồm đột phá về thể chế; nâng cao vị thế và tiềm lực; chuyển dịch tư duy quản lý.

Theo báo cáo tổng kết tại hội nghị, trong năm 2025, doanh thu toàn ngành KH&CN ước đạt gần 5,5 triệu tỷ đồng, tăng 25% so với cùng kỳ năm 2024 và vượt 122% kế hoạch năm.

Tiềm lực của ngành tiếp tục được củng cố với quy mô nhân lực không ngừng mở rộng, tổng số lao động ước đạt gần 2,4 triệu người.

Hoạt động của ngành không chỉ bảo đảm hiệu quả kinh tế mà còn thực hiện tốt nghĩa vụ với ngân sách nhà nước, với số nộp ngân sách ước đạt 115.080 tỷ đồng, tăng 11% so với cùng kỳ và vượt 111% kế hoạch.

Đặc biệt, giá trị đóng góp vào GDP của ngành Khoa học và Công nghệ ước đạt hơn 1,5 triệu tỷ đồng, tăng 35% so với năm trước và đạt 139% kế hoạch năm 2025, tiếp tục khẳng định vai trò là động lực then chốt thúc đẩy tăng trưởng kinh tế quốc gia.

Trong năm 2025, Việt Nam tiếp tục khẳng định vị thế quốc tế ngày càng vững chắc khi Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) xếp hạng 44/139 quốc gia, hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo vươn lên vị trí thứ 55 thế giới.

Đặc biệt, hạ tầng số và viễn thông - huyết mạch của nền kinh tế số, ghi nhận bước nhảy vọt mạnh mẽ với tốc độ băng rộng cố định lọt Top 10 toàn cầu; tỷ lệ sử dụng thế hệ địa chỉ Internet mới (IPv6) đứng thứ 2 ASEAN và thứ 7 thế giới, vượt qua nhiều quốc gia có trình độ công nghệ phát triển.