Independent hôm 19/10 đưa tin mộ pharaoh Tutankhamun nằm trong Thung lũng các vị vua tại Luxor, Ai Cập, đang bị ảnh hưởng bởi vết đứt gãy lớn chạy dọc trần phòng chôn cất và lối vào, gây ra các đường nứt nhỏ cho phép nước mưa thấm vào bên trong. Do đá phiến Esna dùng trong ngôi mộ có khả năng giãn nở và co lại khi độ ẩm thay đổi, nguy cơ biến dạng và sụp đổ hiện đang đe dọa cả cấu trúc và lối trang trí tinh xảo của công trình.
Nằm phía tây Luxor, Thung lũng các vị vua tập trung hàng chục ngôi mộ hoàng gia đục sâu vào lòng núi, nhiều ngôi mộ bị xói mòn bởi lũ quét đột ngột thường xuyên xảy ra trong khu vực. Năm 1994, một trận lũ lớn nhấn chìm thung lũng trong nước bùn, làm xói mòn các lớp đá, dẫn đến độ ẩm trong những ngôi mộ tăng vọt. Nấm phát triển mạnh, phá hủy một số bức tranh và bích họa quý giá. Ngoài ra, cấu trúc địa chất dễ hư hỏng chủ yếu là đá phiến Esna yếu của thung lũng, càng làm tình hình thêm trầm trọng.
Trong bài báo gần đây đăng trên tạp chí Nature’s npj Heritage Science, Sayed Hemeda, giáo sư Bảo tồn Di sản Kiến trúc tại Đại học Cairo, cho biết độ bền kết cấu của mộ pharaoh Tutankhamun đang suy giảm. Ông xác định trận lũ năm 1994 là bước ngoặt khiến nước xâm nhập vào mộ, làm tăng độ ẩm và kích thích nấm phát triển gây hại cho các bức tranh tường. Nghiên cứu khuyến cáo cần giảm thiểu biến động độ ẩm để bảo tồn ngôi mộ bằng cách điều chỉnh môi trường bên trong, đồng thời thực hiện chương trình gia cố và bảo tồn.
Với số hiệu KV62, ngôi mộ của pharaoh Tutankhamun là một trong những phát hiện khảo cổ quan trọng nhất thế kỷ 20, được nhà khảo cổ người Anh Howard Carter phát hiện vào ngày 4/11/1922 sau nhiều năm khai quật. Ẩn sau một lối vào chôn vùi giữa đống đổ nát của các ngôi mộ khác và nhỏ hơn nhiều khu mộ thuộc Vương triều thứ 18, giới nghiên cứu cho rằng ban đầu công trình không được thiết kế như một nơi chôn cất hoàng gia mà được cải tạo vội vàng sau cái chết đột ngột của vị pharaoh trẻ.
Mộ pharaoh Tutankhamun bao gồm 4 phòng chính là lối vào, tiền sảnh chứa đồ nội thất và xe ngựa, phòng chôn cất gồm ba quan tài lồng nhau và nhà kho chứa khoảng 5.000 hiện vật như mặt nạ vàng, tượng mạ vàng, đồ dùng tinh xảo, vũ khí và đồ vật mai táng, phản ánh nghi lễ phức tạp liên quan đến khu chôn cất hoàng gia.
Mohamed Atia Hawash, giáo sư Bảo tồn Kiến trúc tại khoa Khảo cổ học của Đại học Cairo, giải thích phần lớn mộ trong Thung lũng các vị vua được đẽo sâu vào lớp đá, khiến chúng dễ bị ảnh hưởng bởi lũ quét định kỳ, tạo ra các hốc đôi khi chứa đầy nước, gây hư hại cho những bức tranh tường. Ông cảnh báo một số ngọn núi xung quanh cũng có vết nứt kéo dài, đe dọa khiến khối đá lớn vỡ ra và đổ sụp lên hàng loạt ngôi mộ gần đó.
Hawash nhận định ngôi mộ của pharaoh Tutankhamun thể hiện kỹ thuật cổ đại tinh vi trong tô màu và sản xuất thuốc màu nhân tạo như xanh dương và xanh lá cây, đòi hỏi các giải pháp thực tế như giảm áp lực ở ngọn núi phía trên ngôi mộ hoặc lắp đặt giá đỡ có thể tháo rời ở bên trong để ngăn chặn khả năng sụp đổ.
An Khang (Theo Independent, GB News)