Vì sao động cơ công suất lớn dùng diesel, công suất nhỏ lại dùng xăng?

Xăng là nhiên liệu chính cho hầu hết các phương tiện giao thông hạng nhẹ như xe máy, ô tô cá nhân… trong khi các phương tiện giao thông hạng nặng như xe tải, xe xúc, tàu hỏa… đều sử dụng nhiên liệu diesel.

Xăng và diesel đều là nhiên liệu được sản xuất từ dầu thô, một nguồn năng lượng hóa thạch. Nhưng chúng có tính chất hóa học khác nhau và đòi hỏi sử dụng loại động cơ khác nhau.

Trong động cơ xăng, một thiết bị nhỏ gọi là bugi sẽ đánh lửa để đốt cháy hỗn hợp nhiên liệu và không khí được nén.

Dầu diesel lại khó đốt cháy và cháy chậm hơn xăng. Nhưng nếu diesel được nén đủ mạnh, nó sẽ tự bốc cháy mà không cần tia lửa. Do vậy, ở động cơ diesel, nhiên liệu được phun vào buồng đốt hòa trộn với không khí được nén ở áp suất và nhiệt độ cao sẽ tự bốc cháy. Hỗn hợp cháy giãn nở sinh công cho động cơ.

Việc nén nhiên liệu này sẽ giúp động cơ sử dụng nhiên liệu dầu diesel đạt được hiệu suất cao hơn, tiết kiệm nhiên liệu hơn. Đó là lý do các loại phương tiện vận chuyển hàng hóa hoặc sử dụng cho mục đích thương mại như xe buýt, tàu hỏa, xe tải… đều sử dụng nhiên liệu diesel.

Ngay cả khi cùng một mẫu xe, nếu phương tiện được trang bị động cơ sử dụng nhiên liệu diesel sẽ cho hiệu suất cao hơn và tiết kiệm nhiên liệu hơn so với cùng mẫu xe đó nhưng sử dụng động cơ xăng.

Bù lại, động cơ diesel thường có giá cao hơn so với động cơ xăng, vì chúng cần các bộ phận chắc chắn hơn để chịu được áp suất cao khi nén nhiên liệu.

Ngoài ra, do động cơ diesel có độ nén và nhiệt độ cao khi hoạt động khiến chúng phát ra âm thanh ồn ào hơn so với động cơ xăng, có thể khiến con người cảm thấy khó chịu. Động cơ diesel cũng tạo ra nhiều bụi mịn hơn, có thể ảnh hưởng sức khỏe con người.

Từ những ưu và nhược điểm kể trên, các phương tiện công suất cao, đòi hỏi tiết kiệm nhiên liệu, giảm chi phí vận hành, hoạt động hiệu quả và bền bỉ như xe khách, tàu hỏa, xe tải, máy xúc… sẽ sử dụng nhiên liệu diesel.

Trong khi đó, các phương tiện cá nhân, công suất nhỏ, ưu tiên độ êm ái, hoạt động nhẹ nhàng, bảo vệ môi trường như xe máy, ô tô cá nhân… sẽ sử dụng nhiên liệu xăng.

Ở hiện tại, các phương tiện giao thông không chỉ sử dụng động cơ đốt trong với nhiên liệu là xăng hay diesel, mà các phương tiện sử dụng động cơ điện hay động cơ "lai" (kết hợp giữa động cơ đốt trong và động cơ điện) đã xuất hiện và ngày càng trở nên phổ biến.

Việc sử dụng động cơ điện sẽ góp phần bảo vệ môi trường, giảm lượng khí thải… tuy nhiên, các phương tiện sử dụng động cơ điện vẫn còn giá thành cao, thời gian sạc pin lâu khiến phương tiện sử dụng động cơ đốt trong vẫn được nhiều người ưu tiên lựa chọn.