Liệu phi hành gia tiếp theo đặt chân lên Mặt Trăng sẽ là người Mỹ hay Trung Quốc? Tổng cộng, có 12 người Mỹ từng đáp xuống bề mặt Mặt Trăng từ năm 1969 đến năm 1972, trong khi chưa có người Trung Quốc nào từng đặt chân đến đây. Hiện tại, cả Mỹ và Trung Quốc đều đang nỗ lực cho mục tiêu đưa người lên Mặt Trăng trong thập kỷ này.
Tuy nhiên, chương trình của Mỹ đang chậm trễ, một phần vì bộ đồ phi hành gia và phương tiện hạ cánh xuống Mặt Trăng chưa sẵn sàng. Trong khi đó, Trung Quốc đã cam kết đưa phi hành gia lên Mặt Trăng năm 2030 và nước này thường tuân thủ đúng lịch trình. Chỉ vài năm trước, kịch bản như vậy dường như không thể xảy ra. Nhưng hiện tại, có khả năng Trung Quốc sẽ đi trước Mỹ trong cuộc đua mà Mỹ thường dẫn đầu.
Chương trình Mặt Trăng Artemis của NASA
NASA hợp tác với nhiều đối tác thương mại và quốc tế để chia sẻ chi phí. Họ lên kế hoạch đưa người Mỹ trở lại Mặt Trăng trong ba nhiệm vụ. Tháng 11/2022, trong nhiệm vụ Artemis I, NASA phóng tàu vũ trụ Orion (không chở người) bay một vòng quanh Mặt Trăng. Tuy nhiên, tấm chắn nhiệt của Orion đã hư hại đáng kể khi tàu lao qua khí quyển Trái Đất trong chuyến trở về. Các kỹ sư NASA đang nỗ lực tìm giải pháp khắc phục trước nhiệm vụ Artemis II.
Artemis II, dự kiến triển khai cuối năm 2025, tương tự Artemis I nhưng Orion sẽ chở thêm 4 phi hành gia. Đến Artemis III, các phi hành gia mới hạ cánh xuống Mặt Trăng. Trong nhiệm vụ thứ ba này, NASA sẽ đưa một người đàn ông và người phụ nữ đầu tiên đến Mặt Trăng. Một trong số họ cũng sẽ là người da màu đầu tiên đặt chân lên thiên thể này.
Ban đầu, Artemis III dự kiến phóng trong năm nay, nhưng mốc thời gian bị lùi lại nhiều lần. Hiện tại, nhiệm vụ sẽ diễn ra không sớm hơn tháng 9/2026. Theo một bản đánh giá tháng 12/2023, thậm chí có 30% khả năng Artemis III sẽ không phóng trước tháng 2/2028.
Việc phát triển tàu đổ bộ đưa phi hành gia Mỹ từ quỹ đạo xuống bề mặt Mặt Trăng cũng đang chậm tiến độ. Năm 2021, công ty SpaceX của Elon Musk được trao hợp đồng chế tạo phương tiện này. Con tàu sẽ được chế tạo dựa trên hệ thống phóng mạnh nhất thế giới - Starship.
Ngày 13/10/2024, Starship thực hiện thành công chuyến bay thử nghiệm thứ 5, nhưng vẫn cần vượt qua nhiều thử thách trước khi nó có thể đưa phi hành gia đáp xuống bề mặt Mặt Trăng. Starship cũng không thể bay trực tiếp đến đó mà phải được tiếp nhiên liệu trên quỹ đạo Trái Đất. SpaceX cần thử nghiệm tiếp nhiên liệu và hạ cánh trên Mặt Trăng với tàu không chở người trước khi Artemis III diễn ra.
Chương trình Mặt Trăng của Trung Quốc
Chương trình không gian của Trung Quốc có vẻ đang tiến triển nhanh, không có thất bại hay chậm trễ đáng kể nào. Tháng 4/2024, Trung Quốc tuyên bố sẽ đưa phi hành gia lên Mặt Trăng vào năm 2030. Nước này đã trải qua một hành trình phi thường kể từ khi đưa phi hành gia đầu tiên lên vũ trụ năm 2003. Trung Quốc đã vận hành các trạm vũ trụ từ năm 2011 và đạt nhiều thành tựu quan trọng thông qua chương trình thám hiểm Mặt Trăng mang tên Hằng Nga.
Các tàu Hằng Nga đã mang mẫu vật Mặt Trăng về Trái Đất, thậm chí cả mẫu vật từ phía xa Mặt Trăng. Chúng cũng thử nghiệm những công nghệ có thể đóng vai trò quan trọng giúp con người hạ cánh. Tàu Hằng Nga tiếp theo sẽ đáp xuống cực nam Mặt Trăng, một khu vực thu hút sự quan tâm lớn vì có băng nước trong những hố trũng tối tăm.
Lượng nước này có thể giúp duy trì hoạt động cho căn cứ Mặt Trăng và chuyển đổi thành nhiên liệu tên lửa. Việc sản xuất nhiên liệu tên lửa tại chỗ sẽ rẻ hơn so với vận chuyển từ Trái Đất, giúp quá trình thám hiểm Mặt Trăng trở nên dễ dàng hơn. Cũng chính vì những lý do này mà Artemis III đặt mục tiêu hạ cánh ở cực nam. Đây cũng là khu vực mà Trung Quốc và Mỹ dự định xây căn cứ.
Ngày 28/9/2024, Trung Quốc giới thiệu bộ đồ nhẹ và linh hoạt dành cho phi hành gia đi bộ trên Mặt Trăng. Bộ đồ được thiết kế để bảo vệ người mặc khỏi những thay đổi nhiệt độ khắc nghiệt và bức xạ Mặt Trời. Trong khi đó, công ty sản xuất bộ đồ Artemis Moon, Axiom Space, đang phải sửa đổi một số điểm của thiết kế tham khảo mà NASA cung cấp.
Thu Thảo (Theo Space)