Trình duyệt ChatGPT Atlas và cuộc chiến kiểm soát 'cánh cửa' Internet

25/10

Việc OpenAI ra trình duyệt AI được cho là đang trực tiếp nhắm vào mảng kinh doanh cốt lõi của Google: kiểm soát "cánh cửa chính" của Internet.

Ngày 21/10, OpenAI giới thiệu Atlas, trình duyệt tích hợp ChatGPT. Theo CNN, sản phẩm không chỉ mở rộng không gian cho ChatGPT, vốn đang có hơn 800 triệu người dùng mỗi tuần, mà còn hướng tới việc trở thành "cánh cổng" truy cập đến các website, mạng xã hội và nhiều dịch vụ khác, qua đó giữ vai trò trung tâm trong hoạt động trực tuyến - lĩnh vực Google chiếm lĩnh trong hai thập kỷ.

Mối đe dọa trực tiếp của Google?

ChatGPT Atlas không phải trình duyệt đầu tiên tích hợp trí tuệ nhân tạo. Công ty Perplexity ra sản phẩm tương tự mang tên Comet hồi tháng 7, hay Opera cũng có trình duyệt Neon. Tuy nhiên, quy mô người dùng ChatGPT khiến Atlas thu hút sự chú ý và được coi là đối thủ đáng gờm nhất của Google, có thể tạo nên bước ngoặt trong quá trình chuyển đổi tìm kiếm trực tuyến truyền thống.

"Trình duyệt là nơi mọi công cụ, ngữ cảnh và công việc hội tụ", CEO OpenAI Sam Altman viết trên blog sau khi công bố Atlas. "Một trình duyệt xây dựng cùng ChatGPT đưa chúng ta gần hơn tới một trợ lý tổng hợp hiểu thế giới, hỗ trợ người dùng đạt mục tiêu".

Theo StatCounter, tính đến giữa tháng 10, Google thống trị thị phần công cụ tìm kiếm với 89,54% còn ChatGPT ở mức dưới 0,2%. Nếu tính riêng tìm kiếm bằng AI, ChatGPT dẫn đầu với 79,76%, trong khi Gemini của Google đứng thứ tư với 2,18%, thấp hơn Perplexity (11,09 %) và Microsoft Copilot (4,85%).

Dữ liệu cho thấy người dùng đang dần sử dụng AI cho các tác vụ trước đây chỉ dựa vào tìm kiếm truyền thống. Theo nghiên cứu của Pew Research hồi tháng 7, người dùng ít bấm vào liên kết hơn sau khi Google triển khai AI Overviews - tính năng tóm tắt kết quả tìm kiếm bằng trí tuệ nhân tạo.

Hồi tháng 5, Eddy Cue, Phó chủ tịch Apple, nói trong phiên điều trần với Bộ Tư pháp Mỹ rằng lượng truy vấn tìm kiếm trên thiết bị Apple lần đầu tiên giảm vào tháng 4, theo Bloomberg. Trong khi đó, Wikimedia Foundation, tổ chức phi lợi nhuận điều hành Wikipedia, xác nhận lượng truy cập vào website đi xuống do AI khiến người dùng thay đổi cách tra cứu thông tin.

Ưu nhược của trình duyệt web AI

Trong nhiều năm, Google đưa tính năng AI vào trình duyệt và kết quả tìm kiếm, còn OpenAI đặt ChatGPT vào vị trí trung tâm của trải nghiệm duyệt web ngay từ đầu. Khi mở Atlas, thanh tìm kiếm mặc định là ChatGPT, không phải Google.

Thay vì chờ đợi, tác nhân AI (AI Agent) của trình duyệt sẽ lập tức gợi ý về chủ đề nghiên cứu hoặc tác vụ có thể xử lý. Khi truy cập một website, ChatGPT sẽ nằm ở thanh bên (sidebar), cho phép người dùng đặt câu hỏi hoặc yêu cầu tóm tắt nội dung trang.

Chế độ AI Agent của ChatGPT cũng có thể xử lý tác vụ thay người dùng. Chẳng hạn, khi được yêu cầu tìm quán bar quanh khu Long Island City, New York có đồ uống giá rẻ gần tuyến tàu số 7 và đặt bàn cho ba người, ChatGPT đề xuất quán cocktail gần ga Queensboro Plaza với chương trình khuyến mãi giờ vàng, rồi hỏi thêm thời gian đặt chỗ.

Ở phía Google, Gemini được tích hợp sâu vào Chrome. Trình duyệt chiếm 72% lưu lượng web toàn cầu, theo Statcounter, này cũng có tính năng tóm tắt trang web hay trả lời câu hỏi. Một số trình duyệt AI khác cũng có những ưu thế riêng khi cho phép người dùng làm được nhiều việc hơn với ít thao tác hơn, chẳng hạn hỗ trợ tìm kiếm theo ngữ cảnh, tự động hóa một số tác vụ, hữu ích với người làm nghiên cứu, viết bài, tra cứu chuyên sâu.

Theo Sigma Browser, không chỉ tìm theo từ khóa, một trình duyệt AI thông minh sẽ hiểu mục đích của người dùng, biết gợi ý hỗ trợ theo ngữ cảnh thay vì chỉ hiển thị kết quả đơn thuần. "Trình duyệt AI thực sự không phải thêm plug-in là xong. Thay vào đó, nó hiểu mục tiêu, cùng người dùng thao tác", trang này giải thích. "Khi AI học được phong cách, thói quen của người dùng, nó có thể gợi ý, sắp xếp tab, hiển thị nội dung phù hợp, nghĩa là ngày càng phù hợp hơn với mỗi cá nhân".

Dù vậy, giải pháp này cũng tồn tại nhược điểm. Theo Tom's Guide, AI tham gia vào quá trình tóm tắt, phân tích có thể gặp tình trạng "ảo giác", tức tbịa đặt thông tin "giống như thật". Để "hiểu" người dùng và cá nhân hóa trải nghiệm, trình duyệt sẽ cần thu thập nhiều dữ liệu, từ lịch sử duyệt web, tập tin đã tải đến cách người dùng tương tác. "Điều này đặt ra vấn đề: dữ liệu được bảo vệ như thế nào, có bị sử dụng sai mục đích không. Trình duyệt là 'cửa sổ chính' để người dùng bước vào Internet, do đó nếu bị xâm nhập hay lạm dụng, rủi ro sẽ lớn", trang này đánh giá.

Giới chuyên gia nhận định trình duyệt AI mở ra giai đoạn mới của web: chuyển từ truy vấn đơn thuần sang tương tác có mục đích, từ tìm kiếm sang hoàn thành tác vụ. Không chỉ "tìm", AI giờ đây sẽ "làm", như đặt vé, so sánh giá, đặt lịch, tổng hợp thông tin theo hướng nhanh và trôi chảy hơn.

Cuộc cạnh tranh giữa Chrome, Edge, Atlas và các đối thủ hiện có không chỉ về tốc độ và bảo mật, mà là ai sẽ kiểm soát "lối vào" kỷ nguyên Internet do AI dẫn dắt. Atlas được coi là "bài kiểm tra" xem người dùng có sẵn sàng chuyển hẳn sang AI cho nhu cầu hàng ngày hay không. "Do mới ra vài ngày, chưa thể kết luận Atlas thu hút người dùng đại chúng như ChatGPT không", CNN bình luận. "Tuy nhiên, động thái này củng cố tham vọng của OpenAI trong việc định hình cách con người sử dụng công nghệ, bắt đầu từ ChatGPT, tìm kiếm và giờ là trình duyệt web trước khi mở rộng sang phần cứng tiêu dùng".

Bảo Lâm tổng hợp