Sinh vật lai ra đời trở thành “cứu tinh” cho loài động vật sắp tuyệt chủng

Trong thế giới động vật hoang dã, sự ra đời của một cá thể lai luôn là một điều bất ngờ, nhưng với Nasi, chú tê giác chào đời năm 1977 tại Vườn thú Dvůr Králové (Séc), sự kiện này còn mang ý nghĩa lớn hơn thế.

Nasi là con của một con tê giác trắng phương Bắc cái và một con tê giác trắng phương Nam đực, theo đó, nó trở thành cá thể lai duy nhất được biết đến giữa hai phân loài này.

Sự tồn tại của Nasi đã mang đến một tia hy vọng quý giá cho các nhà khoa học, những người đang cố gắng cứu tê giác trắng phương Bắc khỏi tuyệt chủng, khi hiện chỉ còn lại hai cá thể cái.

Thụ tinh trong ống nghiệm và những bước đi đầu tiên

Một trong những nỗ lực đột phá nhất để cứu tê giác trắng phương Bắc là dự án BioRescue, một sáng kiến khoa học nhằm sử dụng công nghệ thụ tinh trong ống nghiệm (IVF).

Vào năm 2023, lần đầu tiên trên thế giới, các nhà khoa học đã thành công trong việc chuyển một phôi tê giác được tạo ra trong phòng thí nghiệm vào một cá thể mang thai hộ.

Mặc dù con tê giác mang thai hộ Curra đã qua đời một cách bi thảm, nhưng kết quả khám nghiệm tử thi cho thấy bào thai 70 ngày tuổi đã phát triển thành công. Thành công này, dù đầy tiếc nuối, đã chứng minh tính khả thi của quy trình IVF.

Giờ đây, mục tiêu tiếp theo của BioRescue là lặp lại quy trình này, sử dụng trứng từ Fatu, một trong hai cá thể tê giác trắng phương Bắc cuối cùng để tiến hành thụ tinh.

Fatu là cá thể duy nhất đủ khỏe mạnh để trải qua quy trình lấy trứng, và các nhà khoa học đang hy vọng sử dụng những phôi này để tạo ra thế hệ tê giác trắng phương Bắc tiếp theo.

Tuy nhiên, một câu hỏi quan trọng vẫn còn đó: Liệu một con tê giác trắng phương Nam có thể mang thai và sinh nở thành công một con tê giác trắng phương Bắc?

Nasi và những bài học vô giá về sự sống sót

Đây chính là lúc câu chuyện của Nasi trở nên có giá trị hơn bao giờ hết. Sự ra đời của Nasi đã mang lại cho các nhà khoa học một mức độ tin tưởng nhất định rằng một con tê giác trắng phương Nam có thể mang thai một con tê giác trắng phương Bắc.

Jan Stejskal, điều phối viên dự án BioRescue, cho biết: “Chúng tôi không biết liệu có rào cản nào không, nhưng điều chúng tôi biết là đã có một cá thể lai giữa tê giác trắng phương Nam và tê giác trắng phương Bắc. Điều này cho thấy hy vọng rằng tê giác trắng phương Nam sẽ là người mẹ thay thế lý tưởng”.

Mặc dù Nasi có sức khỏe tương đối kém và không sinh sản, nhưng sự sống sót của nó đến tuổi trưởng thành đã cung cấp bằng chứng thuyết phục rằng quá trình lai tạo này là khả thi.

Để đảm bảo khả năng sống sót về mặt di truyền của thế hệ con cháu sau này, BioRescue đã hợp tác với Colossal Biosciences.

Matt James, Giám đốc Động vật của Colossal, giải thích rằng họ đang sử dụng công nghệ tiên tiến để phân tích lịch sử di truyền của loài tê giác trắng phương Bắc, so sánh dữ liệu đó với các cá thể còn sống và các mẫu tế bào đã được bảo quản.

Bằng cách này, họ có thể xác định những gen quan trọng đã bị mất đi theo thời gian và khôi phục chúng thông qua chỉnh sửa gen. Điều này sẽ giúp tăng cường đa dạng di truyền cho quần thể mới, đảm bảo rằng chúng không chỉ sống sót mà còn có sức khỏe và khả năng thích nghi tốt nhất có thể.

Từ một cá thể lai độc đáo được sinh ra ngẫu nhiên đến một phương pháp tiếp cận đa chiều để cứu một trong những sinh vật biểu tượng nhất của miền Trung Châu Phi, câu chuyện của Nasi là một minh chứng mạnh mẽ cho sự kiên trì và tiến bộ của khoa học bảo tồn.

Hy vọng rằng, với những nỗ lực này, chúng ta sẽ sớm được nghe tiếng bước chân của những chú tê giác trắng phương Bắc con, mang theo hy vọng phục hồi một loài vật đang bên bờ vực thẳm.