Bán đảo Kamchatka, nơi xảy ra trận động đất 8,8 độ hôm 30/7 và vùng Viễn Đông của Nga đều nằm trên Vành đai lửa Thái Bình Dương, vùng tập trung nhiều hoạt động địa chất. Theo Live Science, Vành đai lửa là một dải núi lửa khổng lồ, bao gồm cả núi lửa đang hoạt động và không hoạt động, bao quanh phần lớn Thái Bình Dương. Nó kéo dài từ miền nam Chile tới bờ tây Châu Mỹ, qua các đảo ngoài khơi Alaska xuống tới Nhật Bản và Philippines. Một số nhà địa chất cũng gộp cả chuỗi núi lửa Indonesia vào vành đai này.
Những núi lửa trong vành đai hình thành do quá trình hút chìm, trong đó một mảng kiến tạo dịch chuyển bên dưới mảng lân cận, hạ thấp điểm nóng chảy của đá trong lớp phủ. Đá chuyển thành magma, dâng lên bề mặt và phun trào thành núi lửa. Tuy nhiên, quá trình hút chìm ở Vành đai lửa xảy ra trên quy mô lớn. Theo Loÿc Vanderkluysen, nhà núi lửa học tại Đại học Drexel ở Philadelphia, điều đặc biệt về Vành đai lửa là nhiều mảng đại dương ở Thái Bình Dương có ranh giới hút chìm tại đây. Khoảng 90% trong số 55.000 km ranh giới mảng hút chìm trên Trái Đất nằm ở Thái Bình Dương.
Chuyển động kiến tạo trên cũng gây ra động đất. "Khi một mảng bị đẩy xuống dưới mảng khác, có rất nhiều va chạm và ma sát khi các mảng cọ vào nhau", Jeffrey Karson, giáo sư danh dự về kiến tạo tại Đại học Syracuse ở New York, giải thích. "Đó là nơi xảy ra những trận động đất lớn nhất trên Trái Đất". Vành đai lửa chứa khoảng 75% núi lửa đang hoạt động trên Trái Đất và là nơi khoảng 90% số trận động đất đo được diễn ra.
Giới nghiên cứu cũng tranh cãi về tên gọi Vành đai lửa. Đầu tiên, nó không phải là vòng tròn hoàn chỉnh. Các núi lửa nằm men theo rìa của những mảng kiến tạo chỉ hút chìm ở phía bắc, đông và tây của Thái Bình Dương. Ngoài ra, một số khu vực của vành đai không có hoạt động núi lửa như Peru và miền trung Chile. Vành đai lửa bao gồm hơn 450 núi lửa ở nhiều khu vực khác nhau, tất cả đều khác biệt về lượng magma, lưu trữ và vị trí của mảng hút chìm. Theo Vanderkluysen, mỗi núi lửa có lịch sử, đặc điểm riêng và không có liên kết địa chất nào.
Nghiên cứu về Vành đai lửa trải rộng trên nhiều lĩnh vực. Khoảng 2/3 số núi lửa đã phun trào trên Trái Đất từ năm 1960 nằm trong vành đai này, vì vậy khu vực Thái Bình Dương là một "phòng thí nghiệm tự nhiên khổng lồ cho núi lửa, đặc biệt là núi lửa bùng nổ", Vanderkluysen nói. Nhà núi lửa học có thể sử dụng dữ liệu từ vành đai để tìm hiểu những kiểu phun trào khác nhau xảy ra ở đó. Các loại tương tác mảng ở Thái Bình Dương đóng vai trò như môi trường thử nghiệm để tìm hiểu điều gì dẫn đến từng kiểu phun trào. Nghiên cứu về Vành đai lửa có thể hé lộ cơ chế hoạt động bên trong của núi lửa, xảy ra ở độ sâu hàng kilomet bên dưới mực nước biển.
Giới địa chấn học cũng nghiên cứu Vành đai lửa do hơn 80% trận động đất có cường độ 8,0 hoặc cao hơn xảy ra tại đây. Họ có thể tìm hiểu về áp lực tích tụ trong vùng hút chìm trước những trận động đất mạnh, qua đó xác định sự kiện cực đoan và nguyên nhân. Phân tích núi lửa và động đất trong vành đai còn giúp cải thiện dự đoán nguy cơ phun trào núi lửa, động đất và sóng thần. Nhà nghiên cứu có thể sử dụng dữ liệu từ Vành đai lửa để phát triển hệ thống cảnh báo sớm hoặc công cụ dự báo.
An Khang (Theo Live Science, Ocean Explorer)