Theo dữ liệu từ IDC, Apple đã bán ra lượng iPhone trong năm 2024 tương đương với năm 2015. Trong khi đó, giá cổ phiếu của hãng đã tăng khoảng 9 lần so với cùng kỳ. Điều này khiến nhiều nhà đầu tư lẫn giới phân tích đặt câu hỏi: điều gì đã thực sự làm nên giá trị của Apple trong gần một thập kỷ qua, nếu không phải là iPhone?
Doanh số và doanh thu "khủng" nhưng iPhone giờ không còn là "cỗ máy in tiền" lớn nhất của Apple.
Câu trả lời nằm ở mảng dịch vụ - hệ sinh thái phần mềm và tiện ích số ngày càng mở rộng, gắn liền với trải nghiệm người dùng Apple.
Kết quả của quá trình chuyển hướng hoạt động nhiều năm trời
Từ năm 2015 đến nay, doanh thu từ các dịch vụ như iCloud, Apple Music, Apple TV+, thuê bao ứng dụng trả phí, quảng cáo trong App Store, và đặc biệt là khoản thanh toán từ Google để giữ vị trí công cụ tìm kiếm mặc định trên Safari đã tăng gấp 5 lần. Trong cùng thời gian đó, doanh thu từ phần cứng chỉ tăng chưa đến 40%. Đây là kết quả của việc chuyển đổi hướng hoạt động của Apple sau khi nhận thấy tốc độ tăng trưởng của mảng phần cứng có phần chững lại, người dùng không còn nhiều nhu cầu nâng cấp máy mới mỗi năm như trước.
Mảng dịch vụ không chỉ tăng trưởng mạnh mà còn đóng góp đáng kể vào lợi nhuận tổng thể của Apple. Theo ước tính của Bank of America, các dịch vụ này có biên lợi nhuận gộp lên tới hơn 70%, vượt xa mức 30 đến 40% từ việc bán thiết bị. Đặc biệt, chỉ riêng App Store đã chiếm gần một phần ba tổng doanh thu mảng dịch vụ trong năm tài chính kết thúc vào tháng 9. Còn khoản tiền Google trả cho Apple mỗi năm (được cho là khoảng 6% doanh thu) lại gần như không tiêu tốn chi phí nào và chiếm đến 19% lợi nhuận hoạt động.
Doanh thu thấp hơn nhưng mảng dịch vụ của Apple đem lại biên lợi nhuận gộp cao hơn mảng phần cứng.
Chuyên gia phân tích Wamsi Mohan của Bank of America nhận định, chính việc Apple tách biệt rõ ràng mảng dịch vụ, với tốc độ tăng trưởng nhanh và hiệu suất sinh lời cao đã khiến nhà đầu tư sẵn sàng trả định giá cao hơn cho cổ phiếu của hãng.
Tương lai vẫn chưa rõ ràng
Tuy nhiên, mảng dịch vụ không hoàn toàn "miễn nhiễm" trước các rủi ro pháp lý. Tại Mỹ, một thẩm phán ở California đã yêu cầu Apple phải cho phép các nhà phát triển đưa người dùng ra ngoài App Store để thanh toán, tránh khoản phí bị cho là quá cao. Apple hiện đang kháng cáo. Tại châu Âu, Đạo luật Thị trường Kỹ thuật số (DMA) cũng yêu cầu những thay đổi tương tự. Nếu các biện pháp này được áp dụng triệt để, Apple có thể mất khoảng 10% lợi nhuận ròng, nhưng kịch bản này chỉ xảy ra nếu tất cả các nhà phát triển lớn đồng loạt rời khỏi App Store -điều hiện tại vẫn rất khó xảy ra.
App Store - cần câu cơm của Apple đang trong cuộc chiến pháp lý. Nếu thua, Apple được dự đoán sẽ mất đi khoảng 10% lợi nhuận ròng mỗi năm.
Một "cột trụ" khác của doanh thu dịch vụ là hợp đồng tìm kiếm giữa Apple và Google, vốn đang bị Bộ Tư pháp Mỹ xem xét huỷ bỏ sau khi thắng kiện Alphabet vì vi phạm luật chống độc quyền. Nếu điều này xảy ra, Apple có thể mất đi một nguồn lợi gần như thuần túy và rất khó thay thế.
Bên cạnh đó, quảng cáo trong ứng dụng trên App Store, cùng với các dịch vụ đăng ký như iCloud, Apple Music, Apple TV và Apple Arcade vẫn tiếp tục phát triển, bổ sung vào bức tranh lợi nhuận của hãng.
Thực sự là "công ty phần mềm"
Nhìn vào những con số này, có thể thấy Apple thực sự xứng đáng được coi là một "công ty phần mềm", chuyên cung cấp dịch vụ số hơn là "công ty phần cứng". iPhone và các thiết bị khác giờ đây có thể coi là nền tảng để hãng thu lợi nhuận từ những dịch vụ phần mềm được tích hợp khéo léo trong hệ sinh thái đóng của mình.
Lấy link