Trong khoảng không mênh mông của vũ trụ, Trái Đất, hành tinh xanh nhỏ bé và đầy sức sống đã nuôi dưỡng hàng triệu năm văn minh, là nơi loài người đã sinh ra, trưởng thành và không ngừng tiến hóa.
Nhưng một dự đoán mới đây từ giới khoa học đã khiến không ít người phải giật mình: rất có thể đến năm 2779, con người (theo nghĩa truyền thống) sẽ biến mất khỏi hành tinh này. Dự báo ấy, đến từ một nhà vật lý nổi tiếng, không chỉ gợi mở những suy ngẫm sâu xa về tương lai mà còn là lời cảnh tỉnh đối với hiện tại của chúng ta.
Dựa trên nguyên lý đó và áp dụng các phép tính toán xác suất, J. Richard Gott III đưa ra giả định rằng khả năng tồn tại lâu dài của con người không phải là vô tận. Ông tính toán rằng có tới 50% khả năng nhân loại sẽ không còn tồn tại sau năm 2779.
Tuyên bố gây chấn động này bắt nguồn từ giáo sư J. Richard Gott III thuộc Đại học Princeton, một tên tuổi có uy tín trong lĩnh vực vật lý thiên văn. Dựa trên nguyên lý Copernicus, giả định rằng “không có người quan sát nào ở vị trí đặc biệt” và kết hợp cùng các mô hình xác suất, ông đưa ra một tính toán: có 50% khả năng loài người sẽ biến mất trước năm 2779.
Đây không phải là con số ngẫu nhiên, mà là kết quả từ mô hình thống kê đánh giá thời gian tồn tại của các hiện tượng mà chúng ta đang quan sát, trong trường hợp này là sự tồn tại của nhân loại.
Điều đáng nói là “sự biến mất” mà giáo sư Gott đề cập không nhất thiết đồng nghĩa với tuyệt chủng theo nghĩa sinh học. Theo ông, trong bối cảnh khoa học, công nghệ phát triển với tốc độ phi mã, có khả năng con người sẽ chuyển sang một dạng tồn tại hoàn toàn mới: hợp nhất với máy móc, chuyển hóa ý thức vào không gian số, thậm chí đạt đến trạng thái "bất tử" kỹ thuật số.
Khi đó, "con người" với hình hài sinh học hữu hạn sẽ không còn, nhường chỗ cho một hình thái tồn tại khác, có thể mạnh mẽ hơn, bền bỉ hơn, nhưng cũng xa lạ với chính bản chất mà ta từng biết đến.
Các nhà khoa học và triết gia hiện đại từ lâu đã bàn luận về khả năng hợp nhất giữa con người và máy móc – khái niệm còn được gọi là “singularity” hay điểm kỳ dị công nghệ.
Tuy nhiên, con đường đến tương lai ấy không hề bằng phẳng. Nhân loại vẫn đang phải đối mặt với vô vàn nguy cơ đe dọa sự tồn tại của chính mình.
Biến đổi khí hậu, với nhiệt độ toàn cầu tăng cao, băng tan ở hai cực, mực nước biển dâng, và các hiện tượng thời tiết cực đoan đang ngày càng rõ rệt. Chiến tranh hạt nhân, với kho vũ khí hủy diệt có thể được kích hoạt bất kỳ lúc nào, vẫn luôn lơ lửng như lưỡi gươm Damocles.
Rồi đến các rủi ro sinh học từ virus biến đổi, các thí nghiệm công nghệ sinh học ngoài tầm kiểm soát, và trí tuệ nhân tạo, thứ mà nếu không được kiểm soát đúng mức, có thể vượt khỏi sự hiểu biết và kiểm soát của con người.
Trong tương lai, rất có thể trí tuệ của con người sẽ được sao chép, tải lên máy tính, hoặc tích hợp vào những hệ thống trí tuệ nhân tạo, khiến con người trở thành một dạng tồn tại phi vật chất – sống mãi dưới dạng dữ liệu, vượt qua mọi giới hạn về tuổi thọ, sinh học và vật lý.
Dẫu vậy, trong thách thức luôn tồn tại cơ hội. Khoa học không chỉ là con dao hai lưỡi, mà còn là công cụ mạnh mẽ nhất để loài người tự cứu lấy chính mình. Việc phát triển các nguồn năng lượng tái tạo, thúc đẩy các chính sách bảo vệ môi trường, nghiên cứu công nghệ gen để chống bệnh tật, hay kiểm soát đạo đức và hướng phát triển của trí tuệ nhân tạo đều là những minh chứng rõ ràng cho năng lực thích nghi và cải thiện tương lai của con người.
Chúng ta đang chứng kiến một thời kỳ mà công nghệ có thể giúp mở khóa các bí mật của sự sống, mở rộng khả năng tồn tại ra ngoài Trái Đất, thậm chí thay đổi cả giới hạn sinh học vốn có của chính mình.
Tuy nhiên, câu hỏi lớn vẫn còn đó: liệu nhân loại có đủ tỉnh táo, đủ đoàn kết và đủ sáng suốt để đi đến cái đích tiến hóa ấy, hay sẽ tự hủy hoại mình trước khi kịp đạt đến điều đó?
Lịch sử cho thấy, nhân loại luôn phát triển mạnh mẽ nhất khi đứng bên bờ vực – những cuộc chiến tranh, những thảm họa tự nhiên, những đại dịch đều từng là chất xúc tác cho tiến bộ khoa học và thay đổi tư duy xã hội. Song không ai dám chắc lần tới sẽ là một cơ hội hay là kết thúc.
Dự đoán “năm 2779” của giáo sư Gott, dù có thể gây hoang mang, nhưng đây cũng nên được xem như một lời nhắc nhở nghiêm túc, rằng thời gian không vô hạn, và sự tồn tại của loài người không phải là điều mặc nhiên.
Nó thôi thúc chúng ta phải hành động có trách nhiệm hơn trong hiện tại, để định hình một tương lai mà con người (dù là hữu cơ hay kỹ thuật số) vẫn giữ được giá trị nhân văn cốt lõi, vẫn biết yêu thương, sáng tạo, và sống có mục tiêu.
Tất nhiên, tất cả mới chỉ là giả thuyết. Chúng ta không thể biết chắc điều gì sẽ xảy ra sau vài trăm năm nữa. Nhưng nếu có một điều chắc chắn thì đó là: tương lai không đến từ sự chờ đợi mà được tạo ra bởi hành động ngày hôm nay.
Con người, với tất cả trí tuệ và bản lĩnh đã chứng minh suốt chiều dài lịch sử, hoàn toàn có thể viết tiếp chương truyện sinh tồn của mình, nếu đủ khiêm nhường để nhìn nhận thách thức, và đủ can đảm để vượt qua nó.
Lấy link