Sản phẩm đầu tiên mà Apple ra mắt sau khi Steve Jobs trở lại làm CEO vào năm 1997 không phải là iPhone hay iPod, mà là một chiếc máy tính để bàn mới. Chiếc iMac "Bondi Blue" nguyên bản là một sản phẩm mang tính cách mạng, không chỉ cứu Apple khỏi thảm họa tài chính mà còn định hình lại toàn bộ ngành công nghiệp máy tính cá nhân.
Vào cuối những năm 1990, Apple là một công ty đang trên bờ vực sụp đổ. Ở thị trường máy tính gia đình, hãng phụ thuộc vào một dòng sản phẩm Macintosh Performa rối rắm, thực chất chỉ là những mẫu Power Macintosh được đóng gói lại dành cho doanh nghiệp và giáo dục.
Chương trình cấp phép sản xuất máy tính Macintosh cho bên thứ ba, vốn được đàm phán kém hiệu quả, đã gây hại cho Apple nhiều hơn là giúp ích. Jobs đã quyết định ngừng dòng Performa, chấm dứt chương trình cấp phép, đồng thời đảm bảo khoản đầu tư 150 triệu USD từ Microsoft – công ty lúc đó đang tìm cách để tránh bị xem là độc quyền với Windows.
Điều Apple cần lúc này là một chiếc máy tính gia đình mới.
iMac đã giúp Apple thoát khỏi bờ vực phá sản
Ban đầu, Apple phát triển mẫu thử Macintosh NC như một phần của sáng kiến Network Computer do Larry Ellison của Oracle thúc đẩy. Khi Jobs quay lại giữ chức CEO, Ellison cũng được bổ nhiệm làm thành viên hội đồng quản trị của Apple.
Ý tưởng của dự án là tạo ra một chiếc máy tính không có ổ đĩa ngoài, phụ thuộc vào internet để chạy ứng dụng. Khái niệm này không quá khác so với Chromebook ngày nay, nhưng vào thời điểm mà phương tiện lưu trữ vật lý và kết nối quay số (dial-up) vẫn còn phổ biến, thì ý tưởng này vẫn còn quá "tương lai", và dự án đã bị hủy bỏ.
Khởi đầu mới
Apple ra mắt iMac vào tháng 8 năm 1998 với giá 1.299 USD (tương đương khoảng 2.500 USD ngày nay). Đây là một chiếc máy tính tất cả trong một, được trang bị ổ đĩa CD, vi xử lý PowerPC G3 hiện đại và modem tích hợp, giúp kết nối với internet đang phát triển nhanh chóng – đó là lý do có chữ "i" trong tên gọi của nó.
Với iMac, Apple muốn thay đổi nhận thức của người dùng về máy tính
Khi Jobs giới thiệu iMac vào tháng 5 năm 1998, ông giải thích: "‘i’ là viết tắt của ‘Internet’, nhưng nó cũng mang ý nghĩa ‘individual’ (cá nhân), ‘instruct’ (hướng dẫn), ‘inform’ (cung cấp thông tin) và ‘inspire’ (truyền cảm hứng)." Thời điểm đó, internet đang bùng nổ về độ phổ biến, và Apple muốn định vị iMac là chiếc máy tính dễ dàng kết nối mạng nhất – một điều quan trọng khi mà việc thiết lập internet vẫn còn khá phức tạp.
Internet là trọng tâm mà chiếc máy hướng đến
iMac G3 thực chất là một chiếc màn hình có sẵn máy tính bên trong. Apple sử dụng màn hình CRT thay vì LCD, đơn giản vì CRT rẻ hơn vào thời điểm đó. Loa stereo được đặt ở hai bên ổ đĩa CD.
Chữ "i" trong iMac ban đầu đại diện cho Internet – nhưng nhanh chóng mang ý nghĩa rộng hơn
Mẫu iMac đầu tiên có vỏ nhựa bán trong suốt màu xanh Bondi (được đặt theo tên bãi biển Bondi ở Úc), có màu gần tương đồng với chiếc eMate 300 chạy hệ điều hành Newton. Chỉ trong vài tháng, iMac đã có thêm năm màu khác nhau. Thiết kế hình bầu dục của máy là công trình của Jony Ive, người lúc đó vừa được bổ nhiệm làm trưởng bộ phận thiết kế của Apple. Ông lấy cảm hứng từ viên kẹo đường dẻo và các vật dụng gia đình hiện đại, với mục tiêu tạo ra một chiếc máy tính vui mắt và thân thiện hơn so với những hộp PC màu be nhàm chán của thời kỳ đó.
Khi các màn hình máy tính vẫn còn cồng kềnh và chủ yếu chung một màu, iMac trông không giống bất kỳ sản phẩm nào khác.
Tuy nhiên, chuột một nút hình tròn của iMac lại bị chỉ trích nặng nề vì đặt thiết kế lên trên tính thực dụng, và cuối cùng đã bị thay thế
Tương tự việc Apple loại bỏ cổng tai nghe trên iPhone vào năm 2016, iMac không có cổng máy in chuyên dụng, buộc ngành công nghiệp phải chuyển sang chuẩn USB vốn còn khá xa lạ lúc bấy giờ.
Quan trọng hơn, hai năm trước khi ổ USB đầu tiên xuất hiện, iMac đã không còn ổ đĩa mềm – một quyết định táo bạo bị chỉ trích rất nhiều. Điều đó khiến ổ đĩa mềm gắn ngoài trở thành một trong những thiết bị USB phổ biến đầu tiên.
Việc Apple đặt cược vào CD-ROM và USB là một bước đi táo bạo nhưng gây tranh cãi. Điều gần nhất mà Apple từng làm sau đó là loại bỏ ổ đĩa quang trên MacBook Air đời đầu vào năm 2008.
Steve Jobs nổi tiếng là không thích sử dụng quạt tản nhiệt trong máy tính, ưu tiên phương pháp làm mát thụ động để thiết bị vận hành êm ái. Tuy nhiên, vi xử lý G3 của iMac tỏa nhiệt quá cao, nên một chiếc quạt đã phải được thêm vào. Jobs chỉ đồng ý sau khi các kỹ sư thuyết phục ông rằng nó sẽ không ảnh hưởng đến trải nghiệm người dùng.
Một cú hit!
iMac ngay lập tức trở thành một cú hit lớn, bán được 800.000 chiếc chỉ trong năm tháng đầu tiên, biến nó thành một trong những chiếc máy tính bán chạy nhất mọi thời đại và đánh dấu sự trở lại của Apple. Apple tung chiến dịch quảng cáo tập trung vào thiết kế tất cả trong một thanh lịch của máy và khả năng kết nối internet dễ dàng.
Apple ước tính gần một phần ba số iMac được bán cho những người lần đầu tiên mua máy tính. Hai công ty đã bị Apple kiện vì ra mắt máy AiO một với màu giống iMac.
Ra mắt năm 1999 với giá 1.599 USD, iBook không chỉ được đặt tên và thiết kế theo iMac, mà còn kế thừa di sản của nó với tư cách là thiết bị tiêu dùng đầu tiên hỗ trợ Wi-Fi. Bộ định tuyến AirPort có giá 299 USD, và mỗi thẻ Wi-Fi đi kèm tốn thêm 99 USD.
iBook là một laptop có thiết kế độc đáo
Nhờ nỗ lực quảng bá sản phẩm, những chiếc máy tính mới của Apple xuất hiện trong các bộ phim và chương trình truyền hình lớn nhất thời đó – Apple không chỉ muốn trở thành một nhà sản xuất máy tính mà còn muốn tái định vị mình như một biểu tượng văn hóa.
Apple đẩy mạnh quảng cáo trong các bộ phim
Cùng năm đó, iMac được thiết kế lại với thân máy gọn hơn, khe đọc CD/DVD thay cho khay kéo ra và cổng FireWire, ban đầu chủ yếu dùng để truyền ảnh và video từ máy ảnh kỹ thuật số. iBook cũng chuyển sang thiết kế hình chữ nhật màu trắng hoàn toàn vào năm 2001.
Đến cuối năm 2001, iMac đã bán được 6 triệu chiếc.
Sau đó, Apple ra mắt iPod hỗ trợ FireWire, có thể chứa 5GB nhạc trong một thiết kế nhỏ gọn như các mẫu Sony Walkman nhỏ nhất. Nếu không có thành công của iMac, Apple đã không thể ra mắt iPod sớm như vậy.
Chiếc iMac mà Jobs muốn
Đầu năm 2002, Apple trình làng một chiếc iMac hoàn toàn mới với vi xử lý PowerPC G4, màn hình LCD và một thiết kế đột phá. Jobs cho rằng nếu đặt cả ổ cứng và ổ đĩa quang phía sau một màn hình phẳng, thì nó sẽ "không còn phẳng nữa" và tạo ra "một đống dây cáp rối mắt ngay trước mặt bạn."
Thay vào đó, Jobs chọn cách "bố trí từng thành phần đúng với bản chất của nó": màn hình 15 inch được gắn vào đế hình vòm bằng một cánh tay cơ học, cho phép điều chỉnh độ nghiêng, chiều cao và xoay.
iMac G4 có thiết kế độc đáo, mà nhiều tin đồn cho rằng sẽ trở lại trên thiết bị nhà thông minh sắp tới của Apple
Đối với thị trường giáo dục, Apple ra mắt eMac với vi xử lý G4 và thiết kế màu trắng hoàn toàn giống iMac G3. Sau đó, eMac được mở bán cho người dùng phổ thông với giá 1.099 USD. Cuối năm đó, Apple giới thiệu phiên bản iMac G4 17 inch với tỷ lệ màn hình 16:10.
Tuy nhiên, vấn đề của thiết kế này lộ rõ khi phiên bản 20 inch ra mắt vào năm 2003. Cánh tay cơ học phải được làm cứng hơn để tránh màn hình bị hạ thấp, và phần đế phải nặng hơn để cân bằng. Kết quả là phiên bản này nặng gần gấp đôi so với mẫu 17 inch.
Thời kỳ mới
Công ty ra mắt iMac G5 vào năm 2004 đã rất khác so với công ty từng tạo ra iMac G3 sáu năm trước đó. Lúc này, Apple chủ yếu được biết đến với iPod – thiết bị đã trở nên phổ biến nhờ hỗ trợ USB 2.0 – và iTunes Store, nền tảng đã thay đổi hoàn toàn ngành công nghiệp âm nhạc bằng cách kết thúc kỷ nguyên album.
iMac G5 có thiết kế lấy ý tưởng từ iPod và ngôn ngữ thiết kế của máy vẫn duy trì đến iMac ngày nay
Chiếc iMac mới được thiết kế để trông giống iPod, với phần cạnh dưới dày màu trắng và loa hướng xuống dưới. Đây là chiếc máy tính để bàn mỏng nhất thời đó, với độ dày chưa đến 5cm. Thiết kế này hoàn toàn đi ngược lại những gì Jobs từng nói chưa đầy ba năm trước. Không quá ngạc nhiên khi iMac G5 không được giới thiệu bởi Jobs mà bởi Phil Schiller, trưởng bộ phận tiếp thị của Apple.
Năm 2006, vi xử lý của iMac được thay thế bằng Intel Core, chính thức chấm dứt mối quan hệ của Apple với IBM và Motorola trong dự án PowerPC. Nguyên nhân là do Apple thất vọng với hiệu suất của G5.
Quá trình chuyển đổi này đi kèm với chiến dịch quảng cáo "Get a Mac" nổi tiếng, nhấn mạnh sự khác biệt giữa phần mềm trên Mac và Windows. Cùng thời điểm, dòng PowerBook cao cấp được thay thế bằng MacBook Pro, và iBook được thay thế bằng MacBook.
Chiến dịch quảng cáo đã trở thành biểu tượng của Apple
Khi iPhone ra mắt vào năm 2007, iMac chuyển sang thiết kế cạnh bo cong với chất liệu nhôm và nhựa đen. Đến năm 2009, tỷ lệ màn hình được thay đổi thành 16:9. Sau khi ổ đĩa quang bị loại bỏ vào năm 2012, thiết kế của iMac gần như không thay đổi trong gần một thập kỷ.
Apple ra mắt iMac chạy vi xử lý M-series của riêng mình vào năm 2021, với thiết kế phẳng, không có tùy chọn ổ đĩa, và lần đầu tiên kể từ iMac G3, có nhiều màu sắc khác nhau. Với độ dày chỉ 11,5mm, đây là chiếc iMac mỏng hơn cả màn hình của iMac G4. Từ đó đến nay, thiết kế của iMac vẫn giữ nguyên.
Những chiếc iMac hiện đại có chip M mạnh mẽ và nhiều màu sắc
Di sản của iMac G3 không chỉ là những chiếc iMac ngày nay mà còn là triết lý đứng sau nó: thiết kế hấp dẫn, dễ sử dụng và không ngừng đổi mới.
Lấy link