Lần lượt tranh giành các vị trí cao nhất trong danh sách công ty giàu nhất thế giới, NVIDIA và Apple đang thống trị thị trường của riêng mình. Cả hai tận dụng vị thế dẫn đầu để duy trì quyền kiểm soát đối với các danh mục sản phẩm mà họ kinh doanh.
Dù hoạt động trong hai lĩnh vực công nghệ hoàn toàn khác nhau, NVIDIA và Apple lại có rất nhiều điểm chung.
Khoảnh khắc "iPhone" của AI
Bạn có lẽ đã từng nghe CEO NVIDIA, Jensen Huang, nói câu này: "Đây là khoảnh khắc iPhone của trí tuệ nhân tạo." Câu nói đó xuất hiện từ vài năm trước, khi ChatGPT bùng nổ, nhưng đó cũng là quan điểm mà NVIDIA và cả ngành công nghệ liên tục nhắc đi nhắc lại. Nếu hiểu theo nghĩa đơn giản, nó ám chỉ một bước ngoặt trong công nghệ, nơi AI sẽ thay đổi mọi thứ và tạo ra một ứng dụng mà ai cũng muốn có. Nhưng nếu nhìn sâu hơn vào cách NVIDIA đang tiến triển, ta sẽ thấy một bức tranh rõ ràng hơn.
NVIDIA có một thành trình vượt gian khổ đến thành công như Apple
Ban đầu, iPhone không hề thành công. Đây là một sự thật thú vị mà không phải ai cũng biết. So với các mẫu điện thoại thông minh phổ biến khi đó, iPhone thiếu tính năng và có giá cao hơn nhiều, khiến nó gần như "chết yểu" ngay khi ra mắt. Nhưng chỉ sau vài thế hệ, Apple giới thiệu iPhone 3G và App Store. Phần còn lại là lịch sử. Apple đã xây dựng phần cứng, sau đó quay lại phát triển một hệ sinh thái phần mềm khép kín mà hãng vẫn kiểm soát chặt chẽ cho đến ngày nay.
NVIDIA cũng có một hành trình tương tự, dù nó kéo dài hơn rất nhiều. Hãng ra mắt CUDA vào năm 2007, nhưng phải đến khoảng một thập kỷ sau, NVIDIA mới tập trung vào mạng nơ-ron nhân tạo. Điều này bắt đầu khi công ty AlexNet tham gia một cuộc thi về AI và giành chiến thắng áp đảo. Điểm khác biệt lớn nhất là Alex Krizhevsky, nhà phát triển của AlexNet, nhận ra rằng việc huấn luyện một mạng nơ-ron bằng hai GPU của NVIDIA nhanh hơn đáng kể so với CPU thông thường.
Thấy được tiềm năng, NVIDIA đã đầu tư mạnh vào CUDA, xây dựng một hệ sinh thái khép kín để đảm bảo vị thế dẫn đầu khi AI trở nên phổ biến. Và khi ChatGPT xuất hiện, mọi thứ đã đúng như kế hoạch. NVIDIA hiện chiếm hơn 90% thị trường GPU AI – con số cụ thể có thể thay đổi tùy nguồn thống kê, nhưng lý do chính vẫn là CUDA.
Sự tương đồng giữa Apple và NVIDIA rất rõ ràng. Cả hai đều đặt cược vào những lĩnh vực từng thất bại, xây dựng một hệ sinh thái phần mềm khép kín để đảm bảo lợi thế lâu dài. Và những nước đi đó đã thành công rực rỡ. Không phải ngẫu nhiên mà NVIDIA và Apple là hai công ty giàu nhất thế giới.
Không chỉ trong lĩnh vực AI, NVIDIA còn áp dụng chiến lược này với thị trường tiêu dùng. Trên dòng GPU cho máy tính, NVIDIA đang tập trung vào công nghệ DLSS
Mặc dù DLSS không quan trọng như CUDA, nhưng nó vẫn giúp NVIDIA kiểm soát thị phần GPU. Hãng không chỉ dẫn đầu về công nghệ nâng cấp hình ảnh và tạo khung hình, mà còn đầu tư mạnh vào quan hệ đối tác với các nhà phát triển để đảm bảo DLSS xuất hiện trong các tựa game và ứng dụng mới nhất.
Dù là trong mảng doanh nghiệp hay PC, phần cứng thực tế không quan trọng bằng phần mềm. NVIDIA phát triển một hệ sinh thái phần mềm để thúc đẩy doanh số phần cứng, ngay cả khi phần cứng đó không thực sự ấn tượng. Đó chỉ là phương tiện để đưa người dùng vào hệ sinh thái của NVIDIA. Và chiến lược này nghe có vẻ rất giống một công ty khác đang được định giá gần 3 nghìn tỷ USD.
Chiến lược "tiếp thị sự khan hiếm"
Sự khan hiếm là một công cụ tiếp thị đầy quyền lực. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng khi người tiêu dùng cảm thấy một sản phẩm hiếm có, họ sẽ có xu hướng mua ngay, bất kể giá cả ra sao. Hầu hết các công ty đều hiểu điều này, và Apple lẫn NVIDIA chắc chắn không phải ngoại lệ. Ngay cả khi sức hút của iPhone đã phần nào giảm sút, vẫn có những hàng dài người xếp hàng trong ngày mở bán và các đơn đặt trước vẫn hết sạch chỉ sau vài phút.
GPU có một bối cảnh hơi khác. Trong những năm đại dịch, tình trạng khan hiếm GPU đã đẩy giá lên cao đáng kể. Khi đó, giá mà NVIDIA (hoặc AMD) công bố gần như không có ý nghĩa gì; mức giá mà người dùng thực sự phải trả phụ thuộc hoàn toàn vào nhu cầu thị trường.
Ngay cả khi đại dịch đã qua đi, tình trạng này vẫn tiếp diễn. RTX 5090 đáng lẽ có giá 2.000 USD, nhưng thực tế không phải vậy. Các đối tác của NVIDIA đã chính thức tăng giá, với những mẫu rẻ nhất cũng được niêm yết gần 2.500 USD – và vẫn cháy hàng. Nếu muốn mua RTX 5090 ngay bây giờ, số tiền bạn cần chi có thể lên đến gần 4.000 USD trên eBay. Vì vậy, khi ai đó ghé qua một cửa hàng vài tháng sau và tình cờ thấy một chiếc RTX 5090 được bán với giá 2.400 USD, họ có thể sẽ mua ngay lập tức. Vì so với mức giá trước đó, đây lại trở thành một món hời, dù đắt hơn giá niêm yết.
Khách hàng tại Nhật Bản xếp hàng để giành suất mua RTX 50 series
Đó chính là sức mạnh của sự khan hiếm – một "công cụ" mà cả NVIDIA và Apple đều khai thác rất hiệu quả, dù với những mục tiêu khác nhau. Ngay cả các nhà lắp ráp PC cũng phải trả hơn 3.000 USD cho một chiếc RTX 5090. Và không chỉ có dòng cao cấp, những mẫu như RTX 5070 cũng bị ảnh hưởng – dù có giá niêm yết 550 USD và nhận được nhiều đánh giá không tích cực, nó vẫn đang được bán với giá gần 800 USD.
Ở các thế hệ trước, sự khan hiếm có thể được lý giải hợp lý. Khi đó, cơn sốt tiền điện tử khiến GPU bị săn lùng ráo riết, hoặc trong thời kỳ đại dịch, nhu cầu tăng đột biến do nhiều người cần nâng cấp PC để làm việc tại nhà. Nhưng ở thời điểm hiện tại, không có lý do nào thực sự thuyết phục. GPU vẫn khan hiếm, đặc biệt là trong giai đoạn đầu ra mắt, và giá tiếp tục leo thang sau đó. Dù không thể khẳng định NVIDIA đã chủ đích tạo ra sự khan hiếm này, nhưng chắc chắn họ đang hưởng lợi từ đó.
Quảng cáo bằng sự thiếu minh bạch dữ liệu hiệu năng
Vài năm trước, Apple đã đưa ra một tuyên bố gây tranh cãi khi công bố M1 Ultra. Hãng tuyên bố rằng con chip hàng đầu mới của mình có thể vượt trội hơn "GPU rời cao cấp nhất" vào thời điểm đó – tức là RTX 3090. Nhìn vào biểu đồ mà Apple chia sẻ khi ra mắt M1 Ultra, có rất nhiều điều đáng nghi ngờ. Hãng đã đo hiệu năng theo cách nào? Khi biểu đồ ghi "hiệu năng tương đối", nó có ý nghĩa gì? Đây chỉ là những đường kẻ trên một biểu đồ có số liệu, thực chất không đo lường được điều gì. Nó được thiết kế để củng cố tuyên bố rằng M1 Ultra nhanh hơn RTX 3090.
Cái cách mà Apple phóng đại về sức mạnh đồ hoạ của M1 Ultra… [Ảnh 4]
Không ngoài dự đoán, M1 Ultra không thể đánh bại RTX 3090, nhưng điều đó không còn quan trọng nữa. Tuyên bố này đã lan truyền rộng rãi trên mạng, và dù phản ứng của mọi người là hoài nghi hay hào hứng, Apple đã đạt được mục tiêu: khiến bạn quan tâm đến con chip của họ.
NVIDIA cũng đã đưa ra một tuyên bố không kém phần gây tranh cãi khi công bố RTX 5070. Hãng tuyên bố rằng mẫu GPU này có thể mang lại hiệu năng ngang ngửa RTX 4090 với giá chỉ 550 USD. Dĩ nhiên, thực tế không phải vậy, nhưng NVIDIA vẫn đưa ra tuyên bố này, giúp nó nhanh chóng trở thành tiêu đề trên khắp các trang tin công nghệ. NVIDIA đã có thể nói rằng RTX 5070 so sánh với RTX 4090 nhờ tính năng Multi-Frame Generation (MFG), nhưng đây không phải là điều người dùng mong muốn khi so sánh hiệu năng của một GPU mới. Điều họ cảm thấy thu hút là một phép so sánh trực tiếp.
… cũng gần như cách NVIDIA nói về RTX 5070
Dù NVIDIA chưa "bóp méo" dữ liệu đến mức độ của Apple, chiến lược của hãng vẫn tương tự. NVIDIA đã tận dụng cách diễn đạt mập mờ và vỏ bọc của một dữ liệu khách quan để đưa ra tuyên bố không phản ánh đúng thực tế. Với sự phổ biến ngày càng lớn của DLSS, NVIDIA tiếp tục sử dụng những phương pháp này, thậm chí còn cố gắng tái định nghĩa khái niệm hiệu năng theo hướng có lợi nhất cho sản phẩm của mình.
Hướng đến một tiêu chuẩn mới
Ngay cả khi phải đối mặt với những mối đe dọa từ các đối thủ như DeepSeek, NVIDIA vẫn đang đứng trên đỉnh thế giới công nghệ. Công ty chưa bao giờ thành công đến vậy, cả ở mảng doanh nghiệp lẫn thị trường tiêu dùng. Với vị thế vững chắc này, NVIDIA đã thay đổi chiến lược: thay vì cố gắng vươn lên dẫn đầu, hãng đang tập trung duy trì vị thế độc tôn của mình. Và chiến lược này trông rất giống những gì Apple đã làm trong nhiều năm qua.
Chiến lược này không chỉ xuất hiện trong một khía cạnh duy nhất. NVIDIA đang sử dụng những chiến lược tiếp thị tương tự Apple, tạo ra tâm lý khan hiếm đối với các sản phẩm mới và kiểm soát chặt chẽ một hệ sinh thái phần mềm khép kín để thúc đẩy doanh số phần cứng. NVIDIA và Apple có thể là hai công ty khác nhau, nhưng không phải ngẫu nhiên mà họ thành công đến vậy. Cả hai đang sử dụng cùng một chiến thuật.
Lấy link