Armadillo, hay tatu, không chỉ nổi tiếng với hình dáng độc đáo mà còn sở hữu một khả năng đặc biệt hiếm có trong thế giới động vật: lớp vảy cứng như áo giáp. Đặc điểm này không chỉ giúp chúng chống lại kẻ săn mồi mà đôi khi còn có khả năng làm chệch hướng cả viên đạn. Vậy điều gì đã tạo nên sức mạnh đáng kinh ngạc của lớp vảy này?
Cả tatu và tê tê đều có lớp vảy cứng bao phủ cơ thể để bảo vệ. Vảy của cả hai loài đều được cấu tạo từ keratin, một loại protein cũng tạo nên móng tay, móng chân và sừng của động vật.
Cấu trúc đặc biệt của lớp vảy armadillo
Lớp vảy của armadillo được tạo thành từ chất sừng (keratin), tương tự như móng tay hoặc sừng của nhiều loài động vật khác, nhưng được gia cố bởi các lớp canxi dày đặc. Các tấm vảy này xếp chồng lên nhau và được liên kết bằng mô linh hoạt, tạo nên một "bộ giáp" tự nhiên vừa cứng vừa linh hoạt.
Hệ thống vảy được chia thành từng phần, bao phủ toàn bộ cơ thể, ngoại trừ bụng – vùng mềm nhất của chúng. Điều này giúp armadillo vừa bảo vệ cơ thể khỏi các cú tấn công, vừa có thể cuộn tròn khi gặp nguy hiểm.
Độ cứng của lớp vảy là yếu tố quan trọng khiến armadillo trở nên nổi bật. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng lực tác động vào vảy sẽ được phân tán đều nhờ cấu trúc liên kết linh hoạt, giúp giảm thiểu hư hại. Thậm chí, trong một số trường hợp, như các báo cáo tại Mỹ, vảy của armadillo còn có thể làm chệch hướng đạn.
Vảy của cả tatu và tê tê đều có chức năng chính là bảo vệ cơ thể khỏi các tác động từ môi trường bên ngoài như kẻ thù, va chạm. Khi gặp nguy hiểm, cả tatu và tê tê đều có khả năng cuộn tròn cơ thể để bảo vệ phần bụng mềm.
Khả năng chống đạn: Trường hợp ngẫu nhiên hay điều kỳ diệu của tự nhiên?
Dù khả năng chống đạn không phải là điều thường xuyên xảy ra, nhưng đã có những trường hợp ghi nhận thực tế. Vào năm 2015, một người đàn ông tại Texas đã gặp tai nạn hy hữu khi bắn vào một con armadillo trong sân nhà mình. Người đàn ông này đã bắn ba phát súng về phía con vật. Tuy nhiên, lớp vỏ cứng của armadillo đã làm chệch hướng ít nhất một viên đạn, khiến viên đạn bay ngược lại và trúng vào hàm của người đàn ông.
Hậu quả là người đàn ông này đã phải nhập viện bằng máy bay để điều trị, với phần hàm bị tổn thương nghiêm trọng. Các bác sĩ đã thực hiện phẫu thuật và đóng cố định hàm cho ông.
Ở phía còn lại, con armadillo có vẻ như vẫn bình an vô sự và đã chạy thoát thân. “Chúng tôi không tìm thấy con vật”, cảnh sát trưởng Rowe cho biết. Sự việc này không chỉ gây bất ngờ mà còn nhấn mạnh khả năng đặc biệt của vỏ armadillo – một cơ chế bảo vệ tự nhiên hiếm có.
Nguyên nhân khiến lớp vảy armadillo có thể làm chệch đạn nằm ở ba yếu tố chính:
- Đầu tiên, lớp vảy được gia cố bằng canxi, giúp nó có độ bền tương đương với nhiều vật liệu cứng như xương hoặc thậm chí sợi thủy tinh. Viên đạn khi va chạm với vảy ở góc độ phù hợp có thể bị dội ngược lại thay vì xuyên thủng.
- Thứ hai. các tấm vảy không gắn kết cứng nhắc mà được bao quanh bởi mô liên kết mềm. Khi đạn chạm vào, lực tác động được phân tán và hấp thụ bởi toàn bộ cấu trúc, làm giảm khả năng xuyên thủng.
- Và cuối cùng, hình dạng cong của lớp vảy đóng vai trò như bề mặt nghiêng, khiến đạn có xu hướng bật ra thay vì đi thẳng vào. Hiệu ứng này tương tự như cách một viên đạn có thể trượt khi chạm vào bề mặt thép cong.
Vảy của tatu thường có hình dạng nhiều cạnh hơn, tạo thành những tấm giáp cứng chắc bao phủ toàn bộ cơ thể. Trong khi đó, vảy của tê tê thường có hình dạng tròn hơn và chồng lên nhau như những mái ngói - Vảy của tê tê thường lớn hơn và dày hơn so với vảy của tatu.
Khả năng bảo vệ vượt trội này không phải ngẫu nhiên mà có. Armadillo tiến hóa trong môi trường tự nhiên đầy thách thức, nơi chúng phải đối mặt với nhiều kẻ săn mồi nguy hiểm. Bộ giáp vảy giúp chúng tồn tại bằng cách giảm thiểu nguy cơ bị thương khi bị cắn, cào hoặc va đập mạnh.
Không chỉ vậy, lớp vảy còn giúp armadillo chống lại các yếu tố môi trường khắc nghiệt. Vảy không thấm nước, giúp chúng sống sót trong điều kiện đất ẩm hoặc nước nông. Bên cạnh đó, cấu trúc xếp lớp còn ngăn chặn các loại ký sinh trùng tấn công vào cơ thể.
Tatu có nguồn gốc từ châu Mỹ, trong khi tê tê có mặt ở châu Á và châu Phi. Sự khác biệt về môi trường sống cũng dẫn đến sự khác biệt về hình dạng và kích thước của vảy ở hai loài này.
Mặc dù lớp vảy rất cứng, nhưng nó không phải là "bất khả chiến bại". Đạn có cỡ lớn hơn hoặc bắn ở góc phù hợp vẫn có thể xuyên thủng vảy. Hơn nữa, bụng – phần không được bao phủ bởi vảy – vẫn là điểm yếu mà các kẻ săn mồi có thể nhắm vào.
Ngoài ra, lớp vảy cũng không bảo vệ armadillo khỏi các mối đe dọa phi vật lý, như mất môi trường sống hoặc ô nhiễm. Điều này khiến loài vật này vẫn đối mặt với nguy cơ suy giảm số lượng, đặc biệt ở các khu vực bị đô thị hóa.
Khả năng chống chịu của vảy armadillo đã truyền cảm hứng cho nhiều lĩnh vực nghiên cứu. Các nhà khoa học đang tìm cách tái tạo cấu trúc này để phát triển vật liệu siêu bền trong ngành công nghiệp quân sự và xây dựng.
Ví dụ, mô hình của vảy armadillo có thể được áp dụng để thiết kế áo giáp cá nhân nhẹ nhưng cứng cáp, hoặc phát triển các lớp phủ bảo vệ cho thiết bị trong môi trường khắc nghiệt.
Lớp vảy của armadillo là minh chứng rõ nét cho sự kỳ diệu của thiên nhiên trong việc thích nghi và bảo vệ. Không chỉ là công cụ sinh tồn của loài vật này, vảy của armadillo còn mở ra những cơ hội mới trong khoa học và công nghệ. Câu chuyện về lớp vảy chống đạn của armadillo không chỉ gây ấn tượng mà còn khẳng định rằng đôi khi, những giải pháp tối ưu nhất đã tồn tại từ rất lâu trong tự nhiên.
Lấy link