“Hồi sinh người chết” bằng AI: Bước tiến hay cánh cửa mở tương lai đáng sợ?

Ở thời điểm những năm đầu 2020, khái niệm tái tạo người đã mất bằng công nghệ từng được xem là xa vời và chỉ dành cho giới siêu giàu. Khi Kanye West tặng Kim Kardashian một hình ảnh ba chiều mô phỏng cha cô nhân dịp sinh nhật, nhiều người coi đó như một khoảnh khắc bước ra từ tương lai.

Nhưng bốn năm sau, trí tuệ nhân tạo đã tiến nhanh đến mức những hình ảnh tưởng chừng chỉ có trong phim nay có thể nằm gọn trong chiếc điện thoại của bất kỳ ai.

Trong video quảng cáo mới công bố, 2Wai minh họa cách một gia đình có thể tương tác với HoloAvatar của người đã khuất: từ khoảnh khắc một người con gái đang mang thai tâm sự với người mẹ đã mất của mình, đến khi đứa trẻ chào đời và được chính "bà" AI đọc truyện trước khi ngủ.

Hình ảnh còn đi xa hơn khi người cháu, ở tuổi thiếu niên rồi trưởng thành, tiếp tục trò chuyện tự nhiên với hình đại diện kỹ thuật số của bà.

Video kết thúc bằng câu nói gây tranh cãi: Với 2Wai, chỉ còn ba phút nữa là đến cõi vĩnh hằng. Hình ảnh ấy vừa mang tính xúc động vừa khiến người xem rùng mình bởi mức độ chân thực và tương tác mà công nghệ mang lại.

Theo đồng sáng lập Calum Worthy, mục tiêu của công ty là xây dựng một dạng hồ sơ sống của con người thông qua các dữ liệu kỹ thuật số, mở ra câu hỏi rằng nếu người thân đã khuất có thể tiếp tục đồng hành trong tương lai của mỗi cá nhân, liệu điều đó sẽ mang lại ý nghĩa hay rủi ro.

Ứng dụng hiện đã có mặt trên App Store, cho phép người dùng tạo avatar có khả năng mô phỏng ngoại hình, giọng nói và thậm chí là ký ức dựa trên dữ liệu được cung cấp. Phiên bản Android cũng đang được phát triển.

Không lâu sau khi video ra mắt, mạng xã hội bùng nổ với hàng loạt ý kiến trái chiều. Một bộ phận người dùng cho rằng công nghệ này giống như bước tiếp theo của những tập phim Black Mirror, đặc biệt là cốt truyện Come Back Soon nơi một người phụ nữ cố gắng tái tạo người yêu đã mất bằng AI.

Nhiều ý kiến lo ngại đây là bước đi thúc đẩy trào lưu tái tạo người chết bằng công nghệ. Khi avatar ngày càng giống thật và robot hình người cũng đang phát triển nhanh, khả năng tạo ra phiên bản vật lý của người đã khuất không còn quá xa. Điều này đặt ra câu hỏi về quyền riêng tư, danh tính và việc thương mại hóa nỗi đau.

Tuy nhiên tranh cãi lớn nhất xoay quanh chi tiết đứa trẻ gắn bó với avatar của một người bà đã khuất và lớn lên cùng hình ảnh ảo này, khiến nhiều người lo ngại công nghệ có thể bóp méo cơ chế hình thành ký ức, sự gắn kết cảm xúc tự nhiên và quá trình vượt qua nỗi đau mất mát.

Các chuyên gia đạo đức công nghệ cũng nhanh chóng lên tiếng khi cho rằng việc mô phỏng người chết theo cách tương tác trực tiếp đặt ra nhiều rủi ro. Khi nỗi buồn được thay thế bằng sự an ủi ảo, người dùng có thể lệ thuộc vào AI thay vì học cách chấp nhận thực tại.

Bên cạnh đó, các vấn đề phức tạp như sự đồng ý có hiểu biết của người đã khuất, định nghĩa danh tính và khả năng thương mại hóa nỗi đau của gia đình đang trở thành trung tâm tranh luận.

Một số chuyên gia còn cảnh báo rằng khi robot và hình đại diện kỹ thuật số trở nên quá giống con người, tương lai nơi người đã khuất tồn tại dưới dạng thực thể số hoàn toàn độc lập có lẽ không còn quá xa.

Mặc dù đối mặt với những phản ứng dữ dội, ứng dụng của 2Wai vẫn thu hút sự quan tâm lớn. Chỉ trong thời gian ngắn, video quảng cáo đã thu về hơn 4,1 triệu lượt xem trên nền tảng X.

Một số người ủng hộ cho rằng công nghệ có thể lưu giữ giọng nói và câu chuyện của người đã mất theo cách sâu sắc hơn bất kỳ bức ảnh hay đoạn ghi âm nào, mang lại giá trị tinh thần cho gia đình.

Tuy nhiên, nhóm hoài nghi lại khẳng định sản phẩm này đang đi quá xa và khiến thế giới tiến gần hơn đến ranh giới mong manh giữa công nghệ và nỗi ám ảnh khoa học viễn tưởng.

Tranh luận về trí tuệ nhân tạo, ký ức và cách con người đối mặt với nỗi buồn vốn luôn phức tạp, nay càng trở nên gay gắt hơn khi các công nghệ mới liên tục vượt qua giới hạn.